— «Ну што-ж было с табой? я і забыўся».
— «А вось нехта зласаваў сметану, ды так, што толькі збан застаўся, як сіраціна адзін, ну, ведама, да мяне, ты ды ты!»
Аж после выявілася, сама гаспадыня забылася ключы, а нехта дабраўся і страпежыў ўсю, як мае быць, сметану, ды масла салятырку згроб у дадатак.
І пакуль там разбіралі справу пра масла і сметану, мне добра уклеілі па зубох і цяпер ныюць, бытцам хто цэглай абязвечыў.
«Чытаў сынок ксёнжкі?»
— «Чытаў».
— «Памятуеш, што Хрыстос казаў: даруй вінавайцы і не рабі помсты, так і ты, пажаліўся мне і дось».
Надыйшоў дзень Каляд, Пранусь з дзедам радзіліся, як быць.
«Ведаеш, сынок», казаў дзед; «натта-ж жадаю убачыць вашу вёску, зямельку, і ўсё, што толькі маіце…»
— «Пабачым, дзядзічка, пабачым, вось толькі бы разлічыцца.»
— «Ты сынок, маленькі яшчэ, але я цябе шчыра люблю за твой розум; сэрца маё вось так і хіліцца да цябе сіраціны.»
— «Пойдзім дзядзічка разам атсюль, пойдзім; я не гультай, буду працаваць, і дзядзька што небудзь яшчэ здалееце».
— «Каб бачыў, сынок, лясы павярнуў за свой век, гэтымі круччамі, яшчэ і цяпер сіла ёсьць, усяго не аддаў ім, толькі зубы прышлося волей ня волей заставіць на памятку, што выляцелі ат спагаднай рукі пані.
Мне ў жыцьці ня пуціць; нас толькі было двое, я ды брат, і той загінуў за крывавы мазоль.
Казалі, дзеткі засталіся, а гдзе, Бог сьвяты ведае…»
Пранусь слухаў і маўчаў; мыслі яго блукалі у роднай вёсцэ, гдзе год таму назад усіх пакінуў, як адыходзіў ва чужы хлеб.
