І так выбеглі на палянку. Сонцэ грэе; цёплінька і нават душна. Тут зьявіліся магілкі. Крыжы, бярозкі, помнікі. І тут усе радуюцца, усе сьмяюцца. Вось раскрываецца магіла, зазіяў жоўцінькі пясочэк і пацягнула сырасьцяй.
Бацька, ўбачыўшы магілу, вырваўся і кінуўся ў яму. Яна за ім. Сьцямнела. Прыкрылася дамавіна. Чутна, як залязгала жалеза, забухала камамі земля, пасыпаліся дробные каменьчыкі, і ўсё сьціхла…
Прышоўшы да хаты, маці зразу агледзілася, што німашака дачкі, і накінулася на старога, дзе падзеў хворую. Але як не дабівалася ачуніць пьянога, аніяк не змагла. Той толькі марматаў праз сон, уткнуўшыся носам у салому…
Сымон ў войску ні на хвілю не пакідаў думкі аб Гапцэ.
Памяці жаднай не было, апроч таго яечка, каторае падаравала яна яму, як хрыстосаваліся. І мілы вырыс твару Гапкі цэлымі днямі стаяў у ваччу.
— «Усё гэта прапала без паварота!» — Глыбокі стогн вырываўся з яго грудзі. Затым у вачах зьяўляўся той агарод, дзе ён працаваў, тые чырвоные макі, на каторые часта заглядаўся, і тая цэркаўка, дзе так шчыра маліўся, і тые званы, каторые сваім працяжным рэхам краталі яго чуткую душу.
— «Божэ мой! Няўжо ніколі не ўбачу яе?» І затым сам сабе атказываў: «Ніколі!.. Яе ня пусьцюць да мяне і думкі выкалаяюць з галавы. І Сымону станавілося горка — горка, і вочы напаўняліся слезамі.
Але ў войску — гэта ня дома: для навічка праца і муштры па цэлых днях, паказаліся непамерна цяжкімі. Прайшоў тыдзень — другі. Сымон злёг. Твар схудаў. Вочы глыбака ўваліліся.
«Ты хвор?» Спытаўся доктор. Сымон, у знак таго, кіўнуў галавой. Сымона палажылі у сьветлы пакой пры вялікім вакне. Тут ён бачыў, як уставала і захадзіла сонцэ, як плылі
