А ня то — пайду абѣдаць.
Што пустоя талкаваць?
Ци чуицяжъ? — прашу мавчаць!
Паны ня вси зямлю купили;
Алижъ и дарамъ ни взяли.
У свѣци, пани, нима ничога
Даремнага и дармаваго.
За вѣрну службу заслужыли;
За розумъ имъ яе дали.
А хтожъ етага ни знаиць,
Што розумъ защыта усяму?
Хоць дурень пусцяки бавтаиць,
Хоць сабѣ й кровъ праливаиць,
Да ни паможыць ни чаму.
А быложъ па Божжай воли,
Што кровъ лилася якъ вада;
У хаци кровъ и кровъ у поли
Смѣрць усюды и бида.
А штожбы дурень тагды дзѣлавъ,
Кабъ розумъ у помачъ ни прышовъ?
Плакавъ бы, крычавъ да бѣгавъ,
Пакуль пагибель бы нашовъ.
Вотъ разумнѣйшыя изъ насъ
Тагды за правду груддзю стали,
И хоць жа ни въ кароткій часъ,
Да ураговъ сваихъ прагнали.
А дзѣилась ета кали,
Мы йще на свѣци нибыли;
Алижъ магли атъ старыхъ чуць,
И якѣй вѣдаць тагды пуць
На нашей бывъ, пани, зямли,
Якъ татары забрыли,
Да усихъ насъ пазабрали,
Якъ катовъ за хвостъ цягали.
Тагды-то гора прыняли!
Ехъ вы, нясмылиный народъ,
Дванавцатый забыли годъ,
Якъ пранцуза чортъ прыніосъ,
Якъ вадзивъ іонъ насъ за носъ?!…
Насъ мучыли да ганяли,
А церквы Божжы зниважали,
Кони ставили въ церквахъ,
Всіо ровна такъ якъ у каршмахъ?
Тагды паны вси груддзю стали,
И ихъ и къ дьявалу прагнали;
Дый ще яны якъ захацѣли,
Дыкъ урагами й завладзѣли,
У сама царства ихъ пашли,
Дый копаци всимъ задали.
Яно и бизъ насъ ни абышлось,
И намъ солана было;
Тольки йдзѣ дурню давялось
Парваць еткая сила,
Якоя намъ тагды на шыю
Враги шатанскія влажыли?…
Вотъ разумнѣйшымъ за труды
Царъ многа зямли раздарывъ.
Иншимъ давъ дваранства и храсты,
Падзякававшы имъ тагды;
Иншыхъ вотчынай панадзяливъ.
И насъ спасиба ни кидавъ:
Усимъ панамъ іонъ прыказавъ,
Штобъ зъ зямли с тей, што дастали,
Никудыбъ насъ ни зганяли,
Дыйщебъ къ парадкамъ прывучали.
А цяпѣръ Царъ захацѣвъ
На нашы палядзѣць парадки,
Кабъ кожны самъ сабою уладзѣвъ;
Бо мыжъ вси дзѣци адней матки.
Царъ мысливъ, што вже мы навчылись,
Якъ парадки навадзиць,
Што й к добраму вже прымянились,
И можымъ бизъ пановъ пражыць…
А мы на ета ни вважаимъ,
Сядзимъ пастараму въ каршмѣ,
Па тры дни у іой гуляимъ,
А посли бьіомся на сялѣ
Ну аштожъ будзя, якъ дадуць волю?…
Другѣй бязъ хлѣба прападзѣць;
Виць кожный будзиць тагды волинъ,
Па мѣсяцу въ каршмѣ сядзѣць.
Всіо ровна, якъ каня дурнога,
Пусци ня спутавшы яго,
То іонъ пабѣгаиць нямнога,
Скора нападзѣць свайго.
Іонъ прама пабяжыць и къ вовку,
Абы въ балота упадзѣць;
Скора скруциць сваю галовку,
Бо дурынь скарей на воли прападзѣць.
ГЛАВА II.
Якъ хочыця, мае каханы,
Ня выдиржка бярець мянѣ…
Ахъ нѣхрысци вы бусурманы!
Чаго сядзѣць вамъ у каршмѣ?
Виць кали абъ етымъ дзѣли
Паны да Цару данясуць,
Што вы сукромна жыць ня вмѣли
