Старонка:На чыгунцы (1928).pdf/8

Гэта старонка не была вычытаная

страным Дняпром, жалуды сярод бурага лісьця пад дубам-асілкам, вогнішча й сонца... Такое-ж рахманае, мяккае сонца, як і цяпер. Як кожную восень.

А ў тон ўспамінку, як пералівы жалейкі, недзе глыбока-глыбока, мо’ па жывых струнах чулага сэрца церабіў ласкавы, тонкі напеў:

...Пад ракі-і-таю-ю зялё-о-о-най
Салдат ра-а-нены ляжа-аў...

Гэты напеў запаў у Яўменава сэрца з таго незабытага дню, калі везьлі яго ў вайсковы шпіталь. Тады мітусілася ўсё ў агнёвым, жудасным сыне, а на тым месцы, дзе ляжала нага, няўпынна і грозна трасла страшэнная, чорная груда і ціснула, мяла ўсяго, жвала тупым алавяным болем. І тады ў прахонах душнае цемры застрала чарнявая пляма — твар возьніка-санітара: хвосьцікам кручаным вусікі, чорныя вочы, жывыя, як мышкі... І гэта даўгая-даўгая, бясконцая песьня, якая, здаецца, цягнулася колькі гадоў разам з лёскатам парнай казённай павозкі, разам з няўпынным шоламам-звонам у вушшу:

...Пад ракі-і-таю-ю зялё-о-о-най
Салдат ра-а-нены ляжа-аў...

Бадай што гэта й помніў толыкі Яўмен з таго страшаннага сну, ад якога прачнуўся праз тыдзень бязногі. Але гэты вобраз асеў так глыбока й так моцна, што мабыць ніколі ня страціць свае жывое яскравасьці.