Старонка:Пятуховіч Замоцін Колас.pdf/6

най Ізіды, а эмоцыянальна: для яго прырода Палесься—гэта нешта інтымнае і блізкае, нешта роднае, з чым зжыўся пясьняр.

Без усялякіх народніцкіх ілюзій абмалёўвае нам пісьменьнік побыт паляшукоў, з яго адвечнай цемрай і горам. У жудасных фарбах рысуе ён нам побыт так званай вясковай інтэлігенцыі, з яе пошласьцю і нікчэмнасьцю. Сьветлы промень у багне гэтай пошласьці ўяўляе сабою Лабановіч, у вобразе якога выяўлен на аўтобіографічнай падставе мастацкі тып маладой беларускай інтэлігенцыі, прасякнутай сьвядомымі ідэаламі нацыянальнага і соцыяльнага адраджэньня бацькаўшчыны. Побач з гэтым у апавяданьні выяўлена і агульна-людзкая тэма змаганьня з акаляючай пошласьцю і нікчэмнасьцю жыцьця.

На падставе зробленага беглага агляду некаторых тэм і настрояў, якія выяўлены ў творчасьці Якуба Коласа, можна зрабіць некаторыя вывады.

Гэта творчасьць, папершае, вызначаецца асабліва шырокім сваім дыапазонам. У вадным вершы сам пясьняр раўнае сваю поэзію з водгульлем, у якім усё адбіваецца:

Ці коска зазвоніць ў лугох раніцою,
Ці песьню дзяўча запяе,
Ці конік ў дарозе праскочыць трусцою,
Ці вецер ў палёх зазлуе;
Ці гром гучнабежны пракоціцца ў хмарах,
Ці грукне над лесам пярун,—
Ўсё водгук знаходзіць ў бязьмежных абшарах,
Ўсё іх дакранаецца струн.

Гэткім водгульлем была творчасьць беларускага песьняра: яна адгукалася на ўсе жыцьцёвыя зьявы. Зарадзіўшыся ў сялянскай хаце, выгадаваўшыся ва ўбогіх умовах сялянскіх абставін, муза поэты заставалася заўжды пэўнай роднаму люду. Сялянская стыхія знайшла сабе найбольш яскравае выяўленьне ў творчасьці Якуба Коласа; з сялянскай клясай пісьменьнік зьвязан і ідэолёгічна і эмоцыянальна.

Горкая доля беларускага селяніна ў дарэволюцыйныя часы становіць сабой падставы творчасьці Якуба Коласа. Пісьменьнік абмалёўвае вёску об'ектыўна і бесстаронна, бяз усякай ідэалізацыі і прыкрасаў; са старонак яго твораў сваімі жудаснымі вачыма глядзіць на нас сама праўда. Мастацкі пэндзаль пісьменьніка з усёй яскравасьцю выяўляе перад намі экономічны заняпад і разбурэньне былой вёскі, над якой у дарэволюцыйны пэрыод вісеў падвойны ўціск—соцыяльны і нацыянальны. Абмалёўка гэтага ўціску праходзіць праз усе творы песьняра, яна асноўны мотыў яго поэзіі і мастацкай прозы.

Соцыяльны і нацыянальны пафос—найбольш паважны бок творчасьці Якуба Коласа, але ім ня вычэрпваецца ўсё багацьце гэтай творчасьці, у якой мы знаходзім іншыя тэмы і настроі.