Юрыдычнае становішча царквы. Правы і прывілеі Смаленскага біскупа былі азначаны Ўстаўной Граматай князя Расьціслава Мсьціславіча (1150). Паводле гэтай імунітэтнай граматы біскуп атрымліваў права чыніць суд у справах: 1) а разводзе, 2) а двужонстве, 3) а шлюбе паміж сваякамі, 4) а зладзействе 5) а паядынку паміж жанчынамі, б) а праступленьнях духоўных асоб, 7) аб „умыканьні" жанчын. Што датычыць спраў а спадчыне, а спрэчках паміж сваякамі, а гэтак сама суду над царкоўнымі людзьмі, — то гэта не падлягала біскупскаму суду. Гэтак сама Грамата вызначала царкве дзесяціну ад усіх „даней смоленскіх“ і рад зямельных уладаньняў з насяленьнем на іх „седяшчім, сеножаті, огороды, бобровые гоны". У выпадку далучэньня Смаленскае зямлі да Пераяслаўскае епархіі, усе царкоўныя прывілеі трацяць сілу. Значэньне біскупа ў Смаленскай зямлі было надта вялікім. Біскупская пячаць была прыложана да дагавору 1229 г.
Організацыя Тураўскай царквы. Тураўская царква стала самастойнай епархіяй яшчэ пры Ўладзіміру Першым. Ня гледзячы на блізкасьць да Кіева і залежнасьць ад апошняга, асобная епархія ўтрымалася і пасьля сьмерці Ўладзіміра Першага. Месцам прабываньня Тураўскага біскупа быў Тураў. Як глыбока пранікла хрысьціянізацыя ўнутр Тураўскае зямлі за адсутнасьцю даных няма магчымасьці ўстанавіць.
Вынікі хрысьціянізацыі. Народныя гушчы, прымаючы хрысьціянства павярхоўна, заставаліся вернымі традыцыям паганства. Яно жыве ў глыбіне народнае сьвядомасьці. Само хрысьціянства апаганьваецца, прыстасоўваецца да прымітыўнага сьветаразуменьня. Царква з надворнага боку перамагла народную масу, але сьветаразуменьне гэтае масы засталося незачэпленым. Царква, нават апіраючыся на сьвецкую ўладу, ня мела магчымасьці зрабіць штоколечы ў гэтым кірунку, за выключэньнем царкоўных пракляцьцяў і павярхоўна формальных забарон. Дваістасьць веры складала істоту народнай рэлігіі. Хрысьціянства стала рэлігіяй толькі пануючых клясаў. Не дарма царква атрымлівае права разглядаць справы а двужонстве, хапаньні жанчын, шлюбе паміж сваякамі і інш. Усё гэта былі рэшткі паганства, якое жыло ў сьвядомасьці народнае масы. Вера ў чараўніцтва, паганскія сьвяты, „бубны", „сопелі" і „плясанія" былі шырока распаўсюджаны ў тагочасным двохрэлігійным грамадзянстве.
Руская праўда. Да пачатку XI ст. славянскія праваадносіны вызначаліся звычаёвым вусным правам. З разьвіцьцём княжай улады побач з звычаёвым правам маюць месца судовыя пастановы князёў, паасобныя княжыя ўставы. З разьвіцьцём гандлёвых і культурных сувязей з Візантыяй пачало пранікаць у Кіеўскую зямлю і візантынскае права. Грамадзянскія адносіны сталі больш складанымі. Паўстала канечнасьць прывесьці ў пэўны парадак і сыстэму чыннае права. У XI ст. яно было запісана. Гэтак паявіўся „Устаў вялікага князя Яраслава Ўладзіміравіча а судох". Руская Праўда – помнік неофіцыяльнага пахаджэньня, уложаны ў пэрыод XI XIII ст. для патрэб бягучага судоўніцтва. Руская Праўда захавалася у дзьвёх рэдакцыях: кароткай і поўнай. Кароткая адносіцца да першай паловы ХІ ст. Поўная ўложана ў наступныя сталецьці. Крыніцамі Праўды былі: звычаёвае права, уставы князёў, судовыя прыгаворы, візантынскае права, пранікшае сьледам за хрысьціянствам. Можна лічыць, што Руская Праўда была ўложана ў Кіеўскай зямлі.
Зьмена правасьвядомасьці. Панаваўшая крывавая помста, як зьявішча самасуду к XI ст. абярнулася ў крымінальнае пакараньне, якое вызначалася судом. Пакрыўджаны або яго крэўныя выконвалі
