вялічыні. Жыцьцёвы шлях гэтых песьняроў істотна розьніцца ад жыцьцёвага шляху сялянскіх поэтаў дарэволюцыйнага часу. Калі раней сялянскія самародкі ва ўмовах жудаснай эксплёатацыі, надмернай фізычнай працы, пазбаўленыя асьветы, прыціснутыя прэсам жандарска-опліцэйскага самавольства, засуджаны былі на гібеньне ў абставінах вясковай коснасьці, дык у нашы часы, пасьля Кастрычніка, уся рачаіснасьць спрыяе раскрыцьцю творчых мажлівасьцяй, уся рачаіснасьць прадстаўляе сабой агромністы выхаваўчы процэс, у якім талент атрымоўвае ўсе даныя для свайго раскрыцьця і красаваньня. Лепшы довад гэтага прадстаўляе сабой Паўлюк Трус. Ва ўмовах царызму мажліва яго чакаў-бы лёс другога Паўлюка — Бахрыма, у лепшым выпадку ён мажліва даў-бы некалькі фольклёрных заўныўных песьняў; толькі ва ўмовах Кастрычніка поэта, выхадзец з вёскі, змог узьняцца на ступень ідэёвага набліжэньня да вяршыняў мастацтва.
Творчы шлях поэты ня ёсьць, зразумела, толькі яго індывідуальны шлях, гэта шлях асноўных сялянскіх мас Беларусі, паказчык агромністых зрухаў, якія адбываюцца ў гэтых масах: поэзія Труса, як і заўжды, у суб'ектыўнай форме адлюстроўвае об'ектыўныя процесы рачаіснасьці.
У працягу даўгіх сталецьцяў бeлapyскae сялянства ўсім ходам спачатку фэўдальнага, а потым капіталістычнага ладу было засуджана на гібеньне ва ўмовах эксплёатацыі і адсюль на мертвую коснасьць жыцьця. Карл Маркс, як вядома, лічыў, што ва ўмовах буржуазнай цывілізацыі сялянская кляса зьяўляецца экономічна і культурна найбольш адсталай клясай. „В общем составе современного капиталистического хозяйства, кажа ён, создаются обширные прослойки отсталого типа хозяйства, и этим самым крестьянин лишается и пользования высокой техникой культурной надстройки, которая или до него не доходит, или остается для него психологически недоступной. На такой почве создается неподвижнейший общественный класс, живущий в условиях величайшей разрозненности... и изолированности. На почве такой нищеты полукачающегося карликового крестьянства естественно растут суеверия и предрассудки, фетишизм собственности, мелочная изнутрительно придирчивая пошлость, варварство“. Гэтая нікчэмнасьць, галоўным чынам, выяўляецца ў тым, што ва ўмовах капіталістычнага ладу жыцьцё вёскі замыкаецца ў зачарованае
