роль І ізноў распусьціў парлямэнт, а яго кіраўнікоў пасадзіў у васторг (у замак Tower-чыт. Тоўэр); найлепшы прамоўца парлямэнту, Эліот (Ellіot), памёр там пасьля чатырох гадоў вастрожнага жыцьця.
Ад гэтага часу Кароль гаспадарыў без парлямэнту, гэтак сама, як было і ў Францыі. Пры гэтым ён найбольш слухаўся радаў амбітнага Тамаша Вэнтворта (Wentworth), пазьнейшага гр. Страфорд, які даўней у парлямэнце належаў да самых заядлых яго ворагаў, пазьней-жа зьмяніў перакананьні. Страфорд хацеў быць тым у Англіі, чым быў у Францыі Рышэльé, і ня зьдзержываўся ні перад якім гвалтам і нарушэньнем закону, змагаючыся за абсолютную ўладу свайго караля. Адначасна арцыбіскуп Лёўд з стараннасьцяй вялікага інквізітара зьніштажаў пурытанства. Сэктантам было забаронена навет эміграваць з краю; пурытанскія пагляды лічыліся злачынствам. Адвакату Прыну (Prynne), які, ўсьлед за Кальвінам, выступаў проці тэатраў, танцаў і маскарадаў, былі адсéчаны вушы, яго стаўлялі да ганебнага стаўба і засудзілі ў вастрог да сьмерці. Прадажныя судзьдзі "Высокае Камісіі", інквізіцыйнага трыбуналу для рэлігійных спраў, ды "Зорная Палата" - для палітычных спраў засуджалі, ня гледзячы на закон і права, кожнага, каго ім скажа засудзіць Вэнтворт або Лёўд.
Юрыдычную немагчымасьць накладаць падаткі без дазволу парлямэнту кароль стараўся абмінуць гэткім спосабам, што прымушаў грамадзян пазычаць яму грошы, або аднаўляў старасьвецкія забытыя звычаі. Так, прыкл., некалісь, у той час, як краю пагражаў вораг, зьбіралі надзвычайны падатак дзеля ўзбраеньня караблёў. Кароль-жа загадаў цяпер зьбіраць гэты "карабельны грош" па ўсім краі ў часе міру. Джон Гэмпдэн (Hampden), багаты і вельмі паважаны зямляўласьнік, адважыўся адмовіцца ад выплаты гэтага падатку, не прызнаючы яго законным. З вялікай цьвёрдасьцяй ён бараніў перад судом справу сваю і ўсяго англійскага грамадзянства, але прайграў справу. Змаганьнікі за волю ўжо страцілі былі ўсякую надзéю, калі шкоцкае паўстаньне дало ім магчымасьць далейшае барацьбы.
4. Шкоцкае паўстаньне. Даўгі парлямэнт (1634-1642). Лёўд, кіраваны сваéю фанатычнаю стараннасьцяй, хацеў гвалтам накінуць прэзбытэрыянскай царквé біскупаў і цэрэмоніі паводле англійскіх звычаяў. Аднак, калі ў Эдынбургу першы раз пачалі адпраўляць набажэнства па новаму, разьюшаны народ падняў крык у царкве, і, як ува ўсім месьце, так хутка і па ўсім краі ўзгарэлася паўстаньне. Шкоты ўсіх станаў, стварыўшы формальны саюз - covenant, прысягнуліся бараніць свае рэлігіі да апошняга.
