народнае незалежнасьці. Як гэта звычайна бывае, уціск даў рэзультаты, саўсім процілежныя спадзяваньням.
Супакоіўшы, як яму здавалася, бунтаўніцкую Швэдзію, Крыштын ІІ вярнуўся ў Данію, каб там завесьці абсолютную ўладу. У Швэдзіі асталіся толькі параскіданыя па краі данскія гарнізоны. У гэтым часе сын баярына, забітага ў часе разьні ў Штокгольме, Густаў Эрыксэн, называны пасьля ад свайго гэрбу ваза, уцëкшы з данскага палону, знайшоў сабе бясьпечны прытулак у ваяўнічых жыхараў Далекарскіх гораў і падняў сярод іх паўстаньне, каб вызваліць родны край ад данскага ўладарства. Абвешчаны рэгентам, ён два гады аблягаў Штокгольм, якога заядла бараніла данскае войска. Толькі дастаўшы вестку, што Крыштына ІІ скінулі з данскага пасаду, Штокгольм здаўся; швэдзкі-ж сойм выбраў Густава за караля (1523). Густаў Ваза (1523-1560), услаўлены, як народны гэрой, заняў швэдзкі пасад; сам ён быў бедны, Швэдзія, спустошаная прасьледаваньнямі, конфіскацыямі, а пасьля паўстаньнем, ня мела ўласнага гандлю і прамысловасьці і на суліла каралю даходаў. Баярства (шляхта) вельмі зьбяднела, значнае-ж багацьце ў зéмлях і грашох аставалася толькі ў руках духавенства. Аб духавенстве-ж наагул гаварылі, слушна ці няслушна, што яно спагадала данскай уладзе і няпрыхільна глядзела на паўстаньне. З гэтага скарыстаў Густаў і пачаў распараджацца царкоўнымі маетнасьцямі, дапамагаць прыхільнікам лютаранства, а ў канцы правёў на Сойме (1527) пастанову, па якой карона забрала ўсéнькую царкоўную маемасьць, вызначаючы духавенству ўжо ад сябе толькі невялічкія даходы. Далей былі зьменены догматы і царкоўны лад у лютаранскім духу; захаваліся толькі гіэрархічныя тытулы каталіцкага духавенства (протэстанцкія супэр'інтэндэнты там і дагэтуль называюцца біскупамі, хаця бываюць жанатыя), а таксама і некаторыя вонкавыя каталіцкія абрады; зроблена было гэта дзеля заспакаеньня народу, які няпрыхільна глядзеў на ўсякія навіны і няраз яшчэ бунтаваўся. Аднак, Густаў паволі прызвычаіў народ да новага вызнаньня, энэргічна тушачы паўстаньні, ажно ў канцы сойм забараніў публічнае вызнаваньне каталіцтва.
Наагул, Густаў Ваза гаспадарыў энэргічна і разважна. Ён павялічыў заможнасьць краю, асабліва-ж падняў горную прамысловасьць, якая для Швэдзіі пры яé мінэральных багацьцях мае вельмі важнае значэньне. Мала-памалу ён вызваліў свой край ад гандлёвае залежнасьці ад Ганзы, даючы доступ у Швэдзію Нідэрляндцам. Добра наладзіў ён збройныя сілы і флёт. Урэшце, здабыў гэткую популярнасьць у народзе, што сойм пастанавіў, каб швэдзкая карона была спадчыннай у ягоным родзе.
