Старонка:У братоў-украінцаў (1936).pdf/32

Гэта старонка не была вычытаная

Адным з першых пачынаў „Р. Шк.“ у імкненьні: „дастаць нацыя школы з чужых рук і бараніць школы ды іх вучыцялёў ад кожнае крыўды“ было выданьне „Буквара.“ Пачалі адначасна сабіраць весткі аб тым, як вучацца дзеці ў публічных школах, у якіх умовах, шукалі зносінаў з дзейным вучыцельствам, сьвяшчэньнікамі, студэнцкаю моладзьдзю. Установа дамагалася, каб дзеці мелі забясьпечаную магчымасьць навучаньчя рэлігіі ў роднай мове, зьвярталася да ўрадавых дзейнікаў аб адчыненьне новых школаў з роднай моваю выкладоваю. Вялікае значэньне і заслуга „Р. Шк.“ у тым, што ў школах завялі фонэтычны, жывы правапіс замест старога, дзе былі вельмі моцныя сьляды царкоўнае славяншчыны. Рупілася арганізацыя і аб долю народнага вучыцельства, якое жыло у вялікай галіце і бадзялася па чужых (польскіх) арганізацыях. Цікуючы аб долі эканамічнай вучыцельства „Р. Шк.“ заклала дапамаговы фонд для вучыцялёў.

Бачачы, што сялянскія дзеці вельмі часта прападалі дзеля свайго народу, узгадоўвуючыся ў чужой атмасфэры па гарадох, „Р. Шк.“ закладае бурсы для школьнікаў. Ужо ў 1888 г. пачаліся першыя спробы і захады над наладжаньнем першае бурсы ў Львове. Бурсы давалі таннае пражыцьцё, моладзь ўзгадоўвалася там у шчыра патрыятычным настроі. У адной з такіх бурсаў пасьля паругадовага існаваньня бачым 202 гадунцоў. Шмат хто з сяньняшніх перадавых украінскіх дзеячоў выйшаў з гэных вось бурсаў. Правінцыя ішла за Львовам і бачым такія бурсы ў Перамышлі, Станіслававе, Тарнопалі і г. д., ды на‘т па зусім маленькіх гарадкох галіцкіх. Бурсы арганізавала ня толькі „Р. Шк.,“ але і „Просвіта“ ды розныя іншыя ўстановы грамадзкія і асьветныя.