І у шапцы залатоўку.
А назаўтра прывёў соцкі
Асэсара, паноў трое.
Труп той зрэзалі на клёцкі…
(А у марцы-ж было й тое!).
Мяне цётка, у апеку
Ўзяўшы, трошкі падрасьціла
Ды якомусь чалавеку,
Як за сына, адпусьціла.
Незадоўга зьмёрла цётка:
Я стаў круглая сіротка.
Ці гдзе днюю, ці начую,
А ўсё бяду сваю чую!
Пастухі зьбяруцца ў гаю,
Пяюць песьні ля бярозы,
А мне чагось, сам ня знаю,
Смутна, цяжка, цякуць сьлёзы.
Рос я гэтак за вачыма,
Ужо трэйчы спавядаўся,
Калі зімой да вайчыма
Ды ураднік заблукаўся.
Я сяджу сабе на печы,
Пляту лапці, ўю аборы,
Ён паказуе праз плечы:
— „Што та? сын твой, кажа, хворы?“
— „То ня сын! — айчым мой кажа:
„Ўзяў сіротку. Дзякуй Богу,
„Добры ўдаўся: позна ляжа,
„Рана ўстане і адлогу
„Не запусьце… спагадлівы!
„Маю сына, хоць ня родны.
„Ажаню, як буду жывы.
„Будзе Богу й людзям годны!“
— „А лет сколькі? — той пытае.
— „Двадцаць, кажа, мусіць мае!“
— „А зваць як?“ — „Ды Каліндарка!“
Раднік піша усё шпарка:
Як радзіўся, гдзе хрысьціўся…
Пісаў, пісаў ды й паехаў!
Бацькі яго угасьцілі,
Далі торбачку гарэхаў…
Пасьля таго, так ня далей,
Як у тыдзень, і асэсар
Шусьць у хату (і з мэдаляй).
— „А гдзе, кажа, той пасэсар,
„Твой Ліндарка, ці як звецца,
Што хаваецца з някруцтва,[1]
„Пляцець лапцікі на печцы?..
„Ашуканства, баламуцтва!“…
............
А яж ехаць меў па дровы.
Бацька клікнуў, іду ў хату…
А асэсар той — здаровы!..
Лясь! мне ў морду, потым тату.
Я-ж узяў яго за грудзі
І піхнуў ілбом у дзьверы.
Ён як раўкне: „Гэй, вы, людзі,
„Тут разбой. Прыміце меры!..
„Тут рыштант, брадзяга скрыты!..
„Вось і лоб калісь быў брыты!..
„Вяжы усіх, нараджайся.“…
Мяне лясь! — „Ты хто? сазнайся!“
— „Скаліндар, кажу, сірота…“
Пацягнулі па дарозе,
Завязалі і вароты,
Мы-ж спынуліся ў вастрозе…
............
Астрог, браццы, паглядзеўшы
Мімаходам, выглядае
І нічога: шак[2] ня еўшы
І ў астрозе ня бывае.
Але лепшы ў хаце голад,
У дарозе велькі холад,
Найцяжэйша праца ў полі,
Як у тэй астрожнай долі!
Відзеў птушку я у клетцы,
Як галоўкай потым б’ецца,
Аж скрыдэлкам затрапоча
І сканае… жыць ня хоча!..
Раз лісіцу, адкапаўшы,
Прывязалі мы да кола:
Стала-ж грызьці што папаўшы,
Сабе бруха распарола,
Растрыбушылась на часьці,
Каб ня жыць так, хоць прапасьці!..
Нашто — гадзіну, мядзянку,
Пусьці ў шклянае начыньне, —
Сама сябе беспрастанку
Будзе жаліць, пакуль згіне!..
Як ужо-ж скаціна тая
Або гадзіна праклята,
І та цану волі знае,
Старонка:Хрыстаматыя беларускае літаратуры. ХІ век—1905 год.pdf/206
Гэта старонка не была вычытаная
