Prarokaŭ Boh pasyłaŭ jak da Izraelskaha tak i Judejskaha karaleŭstwa. Ale tamu, što ŭ Izraelskim karaleŭstwie z bolšaj siłaj wystupaje zmahańnie z pahanstwam, tam z bolšaj siłaj wystupajuć i proroki.
Ab palityčnych padziejach jak Judejskaha tak i Izraelskaha karaleŭstwa šyroka hawaryć nia budziem, ab ich budziem hawaryć tolki tahdy, kali jany źwiazany z dziejnaściu prarokaŭ.
Spasiarod prarokaŭ Izraelskaha karaleŭstwa najbolš słaŭnymi źjaŭlajucca: Haljaš (Illa), Jelisiej, Jona i Amos.
1. PRAROKI IZRAELSKAHA KARALEŬSTWA.
Zmahańnie Haljaša z pahanstwam. Pahanstwa ŭ Izraelskim karaleŭstwie było macniejšaje, čym u Judejskim dziela taho, što tam astalosia jašče šmat kanaancaŭ, jakija byli bałwachwalcami, tam karali (jak napr. Jeroboam) prymušali kłaniacca bałwanom, kab hetkim čynam adarwać swoj narod ad Jeruzalimskaj światyni, aproč hetaha Izraelskaje karaleŭstwa ŭwachodziła ŭ znosiny z susiednimi pahanskimi dziaržawami, asabliwa z Fenicyjaj i takim paradkam pahanstwa pašyrałasia z wialikaj siłaj pa ŭsim krai. Prociŭ pahanstwa wystupiŭ prarok Haljaš.
Prarok Haljaš žyŭ za karala Achaba (kala 890 h. pierad Chrystusam). Hety karol byŭ adzin z najhoršych karaloŭ izraelskich. Jon uziaŭ sabie za žonku Jezabel-pahanku i dla jaje zbudawaŭ u swajej stalicy, Samaryi, światyniu pahanskamu Baalu. Jamu prynosiŭ achwiary i da składańnia achwiar prymušaŭ uwieś narod, a świataroŭ praŭdziwaha Boha praśledawaŭ i zabiwaŭ.
Prarok Haljaš wielmi wostra wystupiŭ prociŭ bałwachwalstwa i nawaročwaŭ narod da praŭdziwaj relihii. Jon załažyŭ prarockuju škołu, u katoraj staraŭsia ŭzhadawać ščyrych wyznawalnikaŭ Boha-Jahwe.
Kab napomnić i samoha karala, Haljaš staŭ pierad im i abjawiŭ, što za jahonyja prastupki Boh pašle na ziamlu Izraelskuju wialikuju karu: praz 3 hady nia budzie ni daždžu, ni rasy i nastupić wialiki hoład. Achab, pačuŭšy hetyja słowy, zahniewausia wielmi i namieryŭsia nawat zabić Haljaša za jaho praroctwa, ale Haljaš skryŭsia ŭ pustyni i prabywaŭ na bierahu adnaho ručja, dzie była wada. Kab prarok nia ŭmior z hoładu, kruki prynosili jamu jeści kožny ranak i wiečar.
Tymčasam ad wialikaj sušy wysach i toj ručaj, dzie byŭ Haljaš. Tady prarok pajšoŭ u horad Sareptu. Podchodziačy da bramy taho horadu, jon uhledzieŭ adnu žančynu, jakaja źbirała dreŭcy. Haljaš paprasiŭ u jaje wady, a kali jana pajšła
