Жанкі (плачуць). Ох божа наш, божа.
Стараста. Ціха!
Патап. Пацягаў-бы салдацкую лямку, ды падставіў-бы сваю валасатую галаву пад кулі - не тое заспяваў-бы.
Аслаў (вымае з зубоў люльку, да папа). А-а як-жа, ббацюшка, вось гэта пагадзіць: любіце ворагаў сваіх, благаслаўляйце тых, хто вас ненавідзіць, адплачвайце дабром за зробленае зло?
Поп. Аслаў, Аслаў! Ты мала ў цэркаў ходзіш, злы дух спакуснік заблытаў табе розум... Сказаў гасподзь: "Несць болей той любві, яшчэ хто жывот паложыць за другі свая".
Аслаў. Бацюшка! Ты вось яшчэ што скажы: "Навошта... (заўважае погляд Патапа, стрымліваецца) паліцэйскі стражнік?"
Стараста. Хлопцы, хлопчыкі! не зводзіць часу - збірайцеся хутчэй. (Да папа.) Малебен, бацюшка, адслужыць.
Голас. Трэба памаліцца за наша войска і за цара.
Бухрай (крычыць). Малебен, бацюшка, адслужыць за цара, за хрысталюбівае воінства!
(Народ расходзіцца. Большая частка ідзе ў цэркаў. Чуюцца галасы: "Ось і дачакаліся ліха". "Эх-хе, прыйшла пагібель на народ". "Андрэй! Дзям'ян! - збірайцеся - разам пойдзем". Застаюцца Марына, Алесь і Патап.)
Алесь (пасля паузы, журботна). Вось як яно выходзіць, Патап. (Марына апускае галаву, перабірае пальцамі брыжы шарфіка, маўчыць у засмучэнні.)
Патап. А як уз'еўся наш ваяка-земскі!
Марына (падымае вочы на Алеся). Ахвота была вам чапаць гэтага салдафона... Ну і задзіры, вы.
Патап (з горкім жартам). Ідучы на вайну трэба-ж набірацца ваяцкасці... Сволач! (Патап пайшоў.)
Марына. (Паўза.). І ты зараз пойдзеш! Прыдзе вечар і цябе ўжо тут не будзе... І не думала ніколі, што нам так хутка прыдзецца разлучыцца.
Алесь. Разлучыцца надоўга і можа быць... на заўсёды.
Марына.. Кінь, Алесь, гэтыя думкі, не гавары гэтага. Можа ты і зусім не пойдзеш на вайну... Ды ты-ж і ў войску не служыў. Няўжо-ж цябе, неабучанага, пашлюць на вайну.
Алесь.. Навукі вялікай тут і не трэба: памуштруюць месяц - і салдат.
(Здалёку даносяцца з цэркві спевы малітвы: "Спасі госпадзі".)
Марына (з болем). Якая недарэчнасць, якая дзіч - вайна. Людзі, культурныя людзі дваццатага сталецця не могуць знайсці іншага спосабу, апроч вайны, каб разыйсціся мірна.
Алесь.. Калі-б на вайну, пад першыя кулі ішлі тыя, хто вайну ўзнімае і гоніць людское стада на смерць і знішчэнне, то можа вайны і не было-б... (Здалёку ізноў громка даносіцца "Спасі госпадзі".) Эх, вайна, вайна, Марынка... Хто
