Aświeta (1936)/XVIII

XVIII. Wystaŭki
Публіцыстыка
Аўтар: Станіслаў Грынкевіч
1936 год

Прапануем да спампаваньня!

XVIII. Wystaŭki.

Wystaŭki mohuć šmat čaho nas nawučyć. Wystaŭka maje padwojnaje značeńnie. Nasampierš dziela tych, što wystaŭlajuć, kali wystaŭka nie źjaŭlajecca niejkaju adumysłowaju imprezaju ŭ sensie taho, što heta stałaja zahadzia prydumanaja arhanizacyja. Dziela taho, kab, prykładam, narychtawać wystaŭku sielskich praduktaŭ, kolki treba čaławieku nawučycca, kolki pachadzić kala paletkaŭ, kolki treba padumać, kab akančalna pachwalicca pierad ludźmi dy nawučyć ich niečaha na asnowiedzi swajej pracy.

Jakaja-ž karyść z taho, što niechta šmat nachodaŭsia kala warštatu swajej pracy?

Pytańnie mo krychu nie na miescy, niechta kazaŭ-by, dziela taho, što kožnaja świedamaja natuha pakidaje trywałyja ślady na charaktary čaławieka, na jahonym umiectwie bracca za rabotu. Dziela taho i padrychtawaŭčaja praca da wystaŭki niezaležna ad rezultataŭ jejnych daje ŭžo karyść tamu, chto maniŭsia wystaŭlać.

Siańnia nie nawina na našaj wioscy wystaŭki małyja, u maštabie swaje tolki wioski ci ŭ druhom niedzie miescy. Adzin wadziŭ ci waziŭ pakazać swaju žywiołu, inšy wyraby chatniaha promysłu, prykładam tkaniny, pradukty małočnyja i h. d. Kab pakazacca, dyk treba dobra adpaświć, treba nawučycca chadzić kala henaje žywioły, treba chadzić zwažna kala kormu, treba nawučycca sačyć za kožnaju najmienšaju prajawaju fizyjolahičnaju, što narmalna minaje, nie pakidajučy ŭ haspadara dumak.

Zrazumieła, što heta pakidaje wialikija ślady na budučych adnosinach u taho samaha haspadara. Jon praktyčna zaśledawaŭ karyść adnosinaŭ zwažliwych da žyćcia karowy, kania ci nat tolki kurycy.

Toje samaje možna kazać adnosna kožnaje inšaje haliny haspadarki. Tutaka pačatak postupu techničnaha ŭ warštatach chatnich.

Ambicyja — wielmi wialiki motar u praktyčnych dasiahnieńniach. I jakha henaja ambicyja prajaŭlajecca mocna z nahody wystaŭki.

Wyšej pamianionyja karyści dziela adzinak. Jakija-ž jany buduć dziela tych; što samyja nie wystaŭlajuć, a tolki prychodziać pahladzieć, pacikawicca tym, što inšyja zrabili?

Karyść i tutaka wielmi wialikaja. Kožny hladzielnik bačyć nawočna, ci čuje ab tym, što možna zdabyć pakłaŭšy pracy ŭ toj ci inšaj halinie. Kožny moža nawučycca, jak paprawić swoj los i jak pačać chadzić kala taho, kab chutčej ździejśnić pradbačanuju metu. Na wystaŭcy wobrazna bačycca toje, u što ciažka ŭ chacie pawieryć, ci da čaho niama achwoty.

Siańnia ŭ kožnaj adumysłowaści robiacca narady ŭ formie wystawak, referataŭ, hutarak, dzie siabry dzielacca swaimi spaściarohami nad metodami pracy, wučacca, jak nia treba robić, ci znoŭ, jak treba rabić, kab nie paŭtarać pamyłak, jakija zrabili ŭžo inšyja. Usiudy postup, imknieńnie bolš nawučycca, bolš i lepš wiedać, bo lepšaja techničnaja padhatoŭka zabiaśpiečywaje i lepšyja karyści hrašowyja.

Ad pary da pary čaławiek pačuje, što jość niejkaja niedzie kraina, dzie ludzi dobra žywuć, chacia majuć mienš ziamli i majuć jaje mała ŭradžajnuju, a woś dziela niejkich bližej byccam niewiadomych pryčynaŭ tyja ludzi bahaciejšyja, žywuć bolš kulturna, nie madziejuć u halicie i časta ŭ hoładzie. Adhadać tutaka nadta lohka pamiatujučy ab bolšaj kultury ichniaje haspadarki. A pajmo kultury ŭ henym sensie chawaje ŭ sabie składowuju častku ŭmiectwa abrablańnia ziamli.

Heta ŭsieńka možam lohka, biaz lišnie wialikich natuhaŭ i kłopatu, pabačyć na wystaŭcy.

Wystaŭki, jak ja ŭžo kazaŭ, bywajuć roznyja. Jość pryświečanyja wytworam mastactwa, jość takija, jakija cikujuć wyklučna ab pradmietach praktyčnych. Prykładam, wystaŭka knižki z boku mastackaje jaje wartaści, ci znoŭ hledziačy sa starany jaje techniki, dalej wystaŭki malarskija i inšyja.

Razumiejučy dobra sens, źmiest wystawak, možam dobra ŭjawić wažnuju ich rolu ŭ akcyi kulturna-aświetnaj. Wystaŭka maje sama pa sabie hramadzki charaktar i łučok jejnaha dziejańnia wialiki, jana dziejučy na adzinki adnačasna ŭzhadowywaje ich u kirunku hramadzkaści.