Беларусі ордэнаноснай (1937)/Беларусі ордэнаноснай

Табе, правадыр Беларусі ордэнаноснай
Верш
Аўтар: Янка Купала
1937 год
Настане такая часіна
Іншыя публікацыі гэтага твора: Беларусі ардэнаноснай (Купала, верш).

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




БЕЛАРУСІ ОРДЭНАНОСНАЙ

Да гадавіны вызвалення ад белапалякаў і дня ўручэння ордэна Леніна

I

Чым ты была, Беларусь мая родная,
Хіба-ж не бачылі нашыя вочы!
Вечна абдзёртая, вечна галодная,
Сонца не ведала, а толькі ночы…
Людзі твае, ў беднаце гадаваныя,
З торбай жабрацкаю век дажывалі…
Злосна стагналі вятры над курганамі,
Хмары насіліся чорнаю хваляй.
Цар, цараняты нагайкамі няньчылі,
Пан і паняты паслі бізунамі,
Турмамі песцілі, петлямі лашчылі,
Розгамі секлі, цямрылі багамі.
Цар, генералы і панства вяльможнае
З гікам і свістам спраўлялі банкеты…
Вёску абдзёртую думкі трывожылі,
Блукаўся старац разуты, раздзеты.
Годы ішлі, ўслед ішло гора-злыбеда,
А прад вачамі заклятыя далі…
Ой, хто крутыя шляхі гора выведаў,
Песні чаму ўсё аб горы складалі.
.................
Грозна завылі гарматы хаўтурскія,
Цёплая кроў арасіла прасторы:
Горы Карпацкія, багны Мазурскія,
Роднай краіны даліны і горы.
Скрэжат і смерць. А там… бежанцы, бежанцы…
Густа пайшлі за магілай магіла.
Хоць-бы ўжо ў царскае горла ўрэзацца,
Хоць-бы кроў з панскіх выпусціць жылаў!
Так аблілося крывёй поле роднае,
Так балявалі чужацкія госці.
Вецер заводзіў малітву жалобную,
Чорны груган збіраў белыя косці.
Але змяніла навалу германскую
Подлае панства ад польскай кароны, —
Скрыпнулі вісельні, путы забразгалі,
Кроў палілася… Пажары, пагромы.
Зноў пацяклі слёзкі горкія ўдовіны,
Дзеці-сіроткі бацькоў не знаходзяць…
Гэй, паны-шляхта! народ вамі скованы,
Ён вам адпомсціцца жудка ў прыгодзе.

II

І сягоння помняць, помняць, не забудуць
Людзі Беларусі, пазбыўшыся панства,
Як іх катавалі, як чакалі цуду,
Як прышло з Усходу вызваленне з рабства.
Людзі Беларусі помніць будуць добра
Аб гадах няволі, аб нядолі горкай,
Як мінула ліха, як не гнуцца горбам,
Як жыць стала лёгка пад чырвонай зоркай.
На поле выходзяць вольнаю дружынай,
Сеюць чыстым зернем, нішчаць пустазелле,
Дзірваны ўзнімаюць, заводзяць машыны,
Дзе глянь, сады садзяць… Зацвітай, прыселле!
Зелянее жыта, жыта і пшаніца,
А так буйна, буйна, як даўней ніколі.
Вось, дык будзе радасць у ясных святліцах,
Калі грамадою збяруць дабро з поля.
Калгасныя смела засяюць загоны,
Не баяцца зграі панскай недабітай,
Бо вартуюць межаў Арміі Чырвонай
Жалезныя роты, гартаваны ў бітвах.
А калі што прыдзе, возьмуць стрэльбы самі,
Як адзін паўстануць на ворагаў дзікіх,
І вызваляць браццяў, што яшчэ кайданамі
Звоняць у няволі у муках вялікіх.

III

Шум і гоман у сталіцы,
Сцяг ля сцяга ўецца,
Як на градах мак чырвоны,
Ажно сэрца б‘ецца.
Сэрца б‘ецца і пытае:
А што за навіна?
— Вызвалення ад палякаў
Сёння гадавіна!
А сталіца — дзіву дайся! —
Паўстала з руінаў, —
Менск — сталіца, гордасць наша,
Слава ўсёй краіны.
Дзе дымелі папялішчы —
Сляды панскай ўлады,
Гмах ля гмаха вырас новы,
Чыстата, парадак.
Дзе крывавы баль спраўляла
Хэўра інтэрвентаў,
Ходзяць з песняй пераможнай
Тысячы студэнтаў.
Дзе была вакол пустэч
Як тая магіла,
Ўсталі фабрыкі, заводы —
Рэспублікі сіла.
А народ там гераічны,
Наш народ рабочы,
Рукі моцны, бы са сталі,
Арліныя вочы.
Беларусь мая радзіма,
Як-жа расцвіла ты
За час гэты, за кароткі,
Як выгнала катаў!
Не злічыць тваіх здабыткаў
І не змерыць меркай…
Чалавек твой на свабодзе
Стаўся чалавекам.
Каласіся-ж, расцвітайся
Краскаю чырвонай
У Саюзе у Совецкім
У законе роўным!
Знай, сягоння дзень твой важны
Важнай нагароды;
Святкуй весела, шчасліва
Ў полі і ў заводах!
У вадзіцы у крынічнай
Чысценька памыйся,
Прыбярыся ў кветкі-краскі,
Сонцам атуліся.
За ўсё тое, што стварылі
Шчыра твае людзі,
Ордэн Леніна сягоння
Твае ўквеціць грудзі.
Рана, позна — гэта ведай,
Ці сонца, ці зоры, —
Мудры Сталін падзяляе
Тваё шчасце й гора.

Ляўкі. Аршаншчына.
Чэрвень 1935 г.