|
Верхам крыжастым узьняўшысь высока,
Хмурыя ёлкі панура шумяць.
Дзе-ні-дзе вынікне дуб адзінока,
Дзе-ні-дзе вязы, як вежы стаяць.
Дзікае месца! лясы і балота,
Купін мільёны, кусты лазьняка.
Боязна шэпчуць аеры, чароты,
Глуха, трывожна шуміць асака.
Лозы і травы штось цёмнае баюць,
Што? невядома для нашых вушэй.
Нутры лясныя спрадвеку хаваюць
Нейкую тайнасьць ад вока людзей.
Чорная грэбля лягла праз балота.
Хвораст, бярвеньне, як рэбры, тырчаць.
Грэбля паганая — гразь і плюхота.
Слава нядобрая ходзіць пра гаць!
Каля грэблі за балотам
Людзі начавалі
Аж з-пад Пінску шлі пяхотам,
Таварыну гналі.
Сутунела. Ў цёмным лесе
Галасілі совы.
Нікла ў мроку ўсё Палесьсе,
Бор драмаў хваёвы.
На балоце з чаратамі
Лазьнякі шапталі,
Дзесь у пушчы, за дубамі,
Пугачы крычалі.
Месяц бледны срэбрам ліўся
У нетры ночы шэрай.
Люд гудзеў і варушыўся,
Заняты вячэрай.
А касьцёрчык так прыветна
Мігацеў-сьвяціўся,
А над лесам чуць прыметна
Слаўся дым і віўся.
Залатымі матылькамі
Іскаркі ўзьляталі
І высока над лістамі
Гасьлі, прападалі.
Зоркі ціха мігацелі,
Разубраўшы неба.
Гаманілі людзі, елі,
Ды ня стала хлеба.
— Слухай, Пётрык: зьбегай к маме,
Возьмеш хлеба, сала
(А за грэбляй між лясамі
Вёска іх стаяла)! —
Так дзед кажа да Пятруся,
Хлопчыка малога.
— Калі-ж, дзедка, я баюся,
Злыдзеня ліхога!
— Сьмейся, хлопча: мы-ж тут блізка,
А там зараз хаты.
Яшчэ-ж рана, месяц нізка.
Чуй — пяюць дзяўчата!
Час ідзе, бягуць хвіліны.
Дзед чакае ўнука.
І няма, няма хлапчыны,
Аж бярэ дакука.
Месяц вышай усплывае,
Поўнач недалёка,
Вось і сітца чуць мігае,
Ледзьве зловіш вокам.
Позны час, але ня сьпіцца
Базылю старому:
Што магло-б там палучыцца
Пятрусю малому?
Што-ж да гэтуль ня прыходзіць?
Час вярнуцца з дому…
Думка думку ў дзеда родзіць,
Неспакой старому.
І нарэшце ня ў трываньне.
Нейкі страх вярзецца,
Не бярэ сон ані званьня,
Дзед дамоў пляцецца.
Глуха, пуста. Сном глыбокім
Сьпяць па хатах людзі.
Цісьне землю ночка мрокам,
Ноч сыйсьці марудзіць.
— Дома Пётра? — дзед спытаўся.
— Не, няма! — Дзівота!..
І трывога, рух падняўся,
Клопат, страх, згрызота…
Сярод грэблі, між бярвеньня,
Ўвесь гразёй заліты, —
Божа мілы! вось здарэньне!
Як-бы кім забіты,
Трупік Пётры знайшлі людзі,
Што ганялі стадка.
Прышла маці ды рве грудзі.
„Ой, дзіця, дзіцятка!
Мой сыночак залаценькі!
Ачніся, зірні ты!“
А ён бедны, няжывенькі,
Вочачкі закрыты.
Плача маці, лемантуе, —
Разьдзірае душу!
Ды сыночка не ўратуе,
Сьмерці сну ня зрушыць.
З таго часу, чалавеча,
Толькі ночка гляне,
На тэй грэблі голас нейчы
Прычытоўваць стане, -
На тым месьце, дзе маленькі
Быў Пятрусь забіты, -
„Мой сыночак залаценькі!
Ачніся, зірні ты!“
1910 г.
| 
Прапануем да спампаваньня!