Кончыцца лета гарачае,
Кончыцца воля—раздольле;
Кветкамі лог не харошыцца,
Збожжам ня хваліцца поле.
Косы ня сьвішчуць сталёвыя
Ў соннай траве сенажацяй,
Серп на вайну ня йдзе з коласам,
Песень, і тых ня чуваці.
Сонна адна-адзінокаю
Груша стаіць над мяжою, —
Лісьце скідае пажоўклае,
Сыпе асеньняй нудою.
Неба штодзень пахмурнейшае,
Сонца штодзень на ім меней,
Птушак заціхла чырыканьне,
Нейкае ўкруг зьнемажэньне.
Вецер заводзіць у коміне,
Быццам жыцьцё сваё ганіць;
Думы старыя, халодныя
Сэрца пужаюць, як зданьні.
Так і ўцякаў-бы ад гэтага
Там гэт! За горы, за рэкі,
Каб чалавек ды мог скрыціся
Ад сваёй долі навекі.
Сьцелюцца цэлы дзень росы,
Вечны цень сьпіць на зямлі,
Бледныя сонцавы косы
Выглянуць рэдка калі.
Здаля даносяцца шумы,
Ў коміне шумы пяюць;
Ціснуцца буднія думы,
Сноў забыцьця не даюць.
Нейкая зводная сіла
З выглядам вечна старым
Вабіць здалёку магілай,
Крыжам міргае сваім.
Змоўклі лісьцястыя шэлесты,
Гальлі худыя тырчаць,
Мёртвыя дзе-ні-дзе верасты
Зеленяй зводнай блішчаць.
Цягнуцца дрэвы расхутаны
К небу з балотных нізін, —
Корань, у жвіры заблутаны,
Не адпускае галін,
Рогат зьвярыны пакоціцца
Дзікім жаданьнем бяз слоў, —
Пушча замрэ, закалоціцца,
К воблакам цягнецца зноў.
З гальных ліп і бяроз
Лісты валяцца,
Між павалаў і лоз
Рассыпаюцца.
Шапацяць, шалясьцяць
Залацістыя,
Веткі ў неба глядзяць
Пусталістыя.
Дачакаўшы вясны,
Зноў ажыўляцца;
Не паўстануць лісты,
Што асыплюцца.
Неба поўна сівых хмараў,
Сьвет палошча дождж сьцюдзёны,
Чорнай кучай на папары
Чахнуць каўкі і вароны.
Сонца ўжо ніхто ня бача,
Вецер вые, завывае,
Восень стогне, восень плача,
Думы сумам спавівае.
Ў маёй хаце у пахілай —
І ня цёпла, і ня відна,
Выглядае, як магіла,
Выглядае неяк крыўдна.
І ў душы, хоць плач, як нудна,
Гэтак цёмна, як і ў хаце;
Ой, як нудна! Сказаць трудна…
Галасіў-бы, слаў пракляцьці.
Галасіў-бы, як галосе
Вецер гэты, восень гэта,
Каб аж рэха разьляглося,
Гэт, на цэлае поўсьвета!
Каб ляцела, ня сьціхала
Па шырокаму па полі,
І ўсім чыста апявала
Маю горкую нядолю.
У думах нявесела,
Сэрца сьціскаецца;
Цёмная, золкая
Восень збліжаецца.
Неба пакрылася
Мглою, туманамі,
Галкі узносяцца
Па-над курганамі.
ы
са
г
Поле шырокае
Пусткай абселася,
Дуброва шумная
З лісьцяў разьдзелася.
Імжыць сьцюдзёністы
Дождж над зямелькаю,
Сьвет пакрываючы
Жаласьцю нейкаю.
Людзі у курныя
Хаткі пакрыліся, —
Радасьць мінулася,
Песьні забыліся.
Бабка старэнькая,
Зможана мукамі,
Казкі даўнейшыя
Шэпча з унукамі.
Віхар у коміне
Жудка заносіцца,
То як-бы жаліцца,
То ў хату просіцца.
Ў думах нявесела,
Сэрца сьціскаецца
Цёмная, золкая
Восень збліжаецца.
|