|
„Мой сынок, ты ўжо вярнуўся! Ледзь цябе прыждала!“
Маці з радасьцю вялікай сына так спаткала.
А той толькі ўскокнуў ў хату весела і гучна.
Пад услон закінуў шапку, матнуў кніжкі зручна;
Тые с печы на пяколак, а адтуль ў карыта:
Во што значэ сын рад сьвяту — ўсім навукам квіта!
Бацька, матка, дзед, бабулька абступілі хлопца,
Як казаў, на рынку бабу з яйкамі ў каробцэ…
Той аб тым, другі другое, ўсіх сваё займае —
Дзед аб рост, бабулька знову аб яду пытае,
Маці вельмі аб здароўі распытацца хочэ,
Бацька — той, як здзіцянеўшы, галаву марочэ
Усё навукай ды пытаньнем; сыну аж ня міла —
Быццам, толькі у навуцэ і жыцьце і сіла!
Але што-ж, калі во бацьку гэта цьвекам села,
Як удот адно пытае, — к ліху так прысьпела.
Маці бачэ: сын стаміўся, барджэй млечка цягне,
Бо хлапца пячэ ўжо згага і у горле смягне;
Запрачае бацьку болей лезьці ў вочы сыну, —
„Годзе“, кажэ: „прыстаў зразу! дай спачнуць хвіліну“.
Прайшоў час…. сынок пасьнедаў, як кот шмыгнуў ў дзьверы;
Глядзі, поўна яго ўсюды — ў пуні, на асьверы;
Матылькоў, жучкоў на полі сітам падхапляе,
Па гародах і па грэчцэ сцежькі пракладае;
У садзе віткі ўсе паскідаў; чэрці ў млын загналі;
Па драбіне на дах злазіў, стуль у гай і далей.
Праз парканы і пярэплаць, як кот, спрытна скачэ,
Да гары нагамі зверне ўсе, што толькі ўбачэ.
А на вуліцы у вёсцы камні знай шпурляе,
А то ў загрудкі с хлапцамі ўзяцца патрапляе.
Гэтак зраньня да абеду час сынок праводзіць.
Бацька ўспомніў: „а гдзе ж хлопец, гдзе дагэтуль ходзіць?“
Ды сам вышоў шукаць згубу. Пара ўжо к абеду,
А яго, як быц мятлою, змяло — ані сьледу.
Маці клічэ, дзед гукае, бацька зноў сярдзіта
Сюды-туды скрозь абходзіць… німа ды і квіта!
Вось убачыў дзяцей кучу на пазагуменку,
А там гузікамі хлопцы шлёпаюць аб сьценку,
У букаты ўсе гуляюць — і сынок між імі…
Бацька клікнуў…. Пашлі ў хату…. „Во, беда з малымі“ —
Гэтак думае, садзіцца. Усе за стол паселі,
У руках, як бачыш, лыжкі хутка зашасьцелі.
Хлопец толькі есць мардуна, быц на кій чэпляе,
І, як воўк той, бацьку, матцэ ў вочы зазірае,
Душа чуе — пахваліцца нельга свайму татку,
Бо вучыўся так, што першым быў ён ад пазадку.
То ды сё — так за абедам гутаруць з прынукай,
Бацька зноў прыстаў да сына: „што-ж чутно з навукай?
Дай прагледзіць карталюшку, як яно завецца,
Гэта… што там ёсць… ну, знаеш… сведзеньнем завецца.
Пойдзем к пісару, мо трэба сьведкам распісацца,
Мо печатку пакласць скажэ, трэба распытацца…“
А тым часам сам ад сына картку з рук прымае
І с цікавасьцю вялікай рупна разгледае.
„Што-ж, здаецца ўсё тут добра, чысты друк, драбнюткі,
Палкі густа пастаўляны і ўсе без закруткі,
Без сучкоў, крывой ніводнай, шчыльна у радочэк
Пастаўляны ўсе так зграбна… Што ж гэта, сыночэк?
Мусіць добра — га? як кажэш…. здэцца, ўсё ў парадку?“
Сын пад то бярэцца ясна растлумачыць татку.
У міг спанатрыўшы, што бацька і сьляпы і цёмны,
Што ён, хоць і с першай клясы, але больш сьвядомны.
Людзі пяць мець, ка, ня могуць, кожны то прызнае,
Бо адзін Бог толькі ў сьвеце усё чыста знае,
Цэлым сьветам Ен кіруе, шле цяпло і сьцюжы,
Чалавек прад Ім мурашка — дарма, што дасужы.
Пан прафэсар то-ж вядома высака вучоны, —
Хтож другі, як ён, на сьвеце ведае законы.
Да людзей хоць трохі востры, ды за то ўжо шчыры
І навукі паседае роўна на чатыры.
А дырэхтар, хоць разумны, ясна ўсё тлумачэ,
Дзе рачулка, горад, вёска, якбы ўсё ён бачэ,
Ды прафэсару ня ровен, шмат ніжэй ад Бога,
Яго знаньне цэнюць тройкай, тут нішто благога,
Ну, а нам вучыцель пэўна сам сябе ні згане —
Сваё знаньне цэнюць двойкой, шкадаваць ні стане.
А для нас ужо здальнейшых ставе ў перамешку
То калы, то едзініцы, а то качарэшку.
Тым-жэ што ані нічога ў галаве ні маюць,
Што як гусь на блыскавіцу толькі пагледаюць,
Вачмі лыпаюць бяз толку, длубаючы ў носе,
Таму, бачыць калі татку хоць раз давялося,
Наш вучыцель ноль стаўляе кілбасой, як кола,
Дый закруце яшче моцна, нібы хвост жывёла.
Бацька слухае і верэ, сын ня лжэ, здаецца…
Ох, як часта ў нашым жыцьці гэта так вядзецца!
МінскАльбэрт Паўловіч.
|
Прапануем да спампаваньня!