Лучынка (часопіс)/1/Сьляды старыны
| ← Сыночку | Сьляды старыны Абразок Аўтар: Уладзіслаў Галубок 1914 год |
Нашэ гуменцэ → |
Прапануем да спампаваньня!
Сьляды старыны.
З высокай гары, як красачка з зеляніны, паважна глядзіць на ваколіцу старынны замак, абведзены высокімі пасівеўшымі сьценамі.
Калісь — у даўные часы, як ля гэтых сьцен гарцавалі ворагі, жадаючы лёгкай пажывы і крыві, з байніц грымелі гарматы, шлючы, шалёные кулі ў непрыяцельскі стан.
Цяпер блізка веку тут ціха і спакойна; замак вясёла пазірае ў неба, меняючы час ад часу свой выгляд пад рукамі чэлавека.
Не гудзяць і не кратаюць старыны кулі, ня гінуць ад іх бяз ліку людзі; жыцьцё плыве, як вада ідзе…..
Высокі акамянелы вал, заросшы высмаленай ад сонца травой і мейсцамі вышчэрблены мінамі непрыяцеля, як даўней, так і цяпер горда трымае на сваіх магутных плячох старыну. З высокіх байніц, быццам лютые зьверы, нема глядзяць у туманную даль гарлачы загрышпанелых гармат, адкуль з адважных рук выляталі с шалёнай сілай кулі, нішчачы усё, што спатыкалася на дарозе.
З высокай вежы зіяе і пераліваецца ўселякімі калёрамі на сонцы крыжык, а там званы, што калісь сваім працяжным рэхам ззывалі ў невялічкую каплічку людзей.
Маліліся тут шчыра, з вялікай верай, пад вялікай верай, пад гром гармат, маліліся і ў часе спакою.
Адсюль ішлі на валы, а адтуль ужо каго куды пакіраваў лёс….
Прайшлі вякі, а пра гэта арлінае гняздо і тых ваякаў, што змагаліся тут да апошняго уздоху, баронючы сваё право — не забылі.
Вялікіе абшарные пакоі са старасьвецкімі мэблямі і партрэтамі знатных ваякаў сьведчаць памятнікам старыны. Глянуўшы на малюнкі партрэтаў, вочы не зразу адарвеш, жадаецца угледзіцца, узгадаць іх жыцьцё, добрые і благіе справы, і час сьмерці, каторая, ні звіжаючы ні на багацьце ні на славу, рабіла сваё.
Перад вачыма ў пекнай аправе, як жывы, малюнак вядомаго гэтмана, каторы калісь то, дбаючы толькі аб дачэснай карысьці, аддаўся у рукі ворагу і упоруч з ім праліваў братнюю кроў…
Побач з гэтым партрэтам вісіць малюнак адважнаго рыцара, каторы, накрыж трымаючы у руках знамя і меч, клянецца перад народам, што будзе змагацца з ворагам да апошняй каплі крыві. А далей партрэт яшчэ маладога, але ужо досыць вядомага і шчырага ваякі, што вядзе войска супраць ворага і, здаецца, у вачах яго гарыць іскра, каторая распаляе адвагу і як промень асьветляе надзею у змагаючыхся за свае правы і дарагую бацькаўшчыну.
Між малюнкаў скрось на сьценах вісяць іх жалезные латы і мечы, каторые мелі пры сабе тые бязсмертные багатыры.
Нічога не загінуло, усё іхняе тут, і з вялікай пашанай сьцеражэцца маладым пакаленьнем. Адвага і сьмеласць іх відаць ня толькі на партрэтах, а з большай праўдзівасьцью усе іх паступкі апісаны у гісторыі, гдзе на векі адбіліся, як у крыштальнай вадзе.
Вечка дамавіны прыкрыла толькі іх цела. Малюнкі-ж партрэтаў адбілі вырысы твароў, а гісторыя, як люстра, праўдзіва паказала, хто чаго варт.
Там відаць, хто да чаго быў здацен, хто змагаўся з ворагам за родну краіну, а хто прадаваў за золата і діамэнты роднаго брата і родную старонку.
Галубок.