|
Вельмі ў вёсцы нудна ў зімку, неяк пуста, глуха,
Скрозь сувеі, гурбы сьнегу, сівер, завіруха:
Ні душы жывой, ні слова: поле, сьнег і неба, —
Рэдка нос хто выткне с хаты і то ўжо с патрэбы.
Ў будні горш ешчэ, і вёска выгледае дзікай.
Во, ня дзіва, што часамі ксёндз з нуды вялікай,
Калі збрыдае таўчыся, як па пекле Марку,
С поўтрэцьці вёрст пехатою чэшэ да хвальварку.
С паняй мову у дваіх завядуць без конца —
І сьмяюцца, і бядуюць аб сваей старонцэ;
Пры гарбаце час незначна нікне і сплывае.
Ксёндз пачне, а пані ўжо, як той млын, змлывае
Ў сьвежых мысьлях дзень сатрэцца, дзякуй Табе, Божа!
Усё добра, але толькі знесьці ксёндз ня можа,
Што старая пані надта ўжо катоў любіла,
(Праўда ёй гадоў пад сотню — здзіцянеўшы была!).
Часта гладзіць іх і песьціць, садзіць на калені,
Як дзяцей усіх цалуе, клічэ па імені;
Да стала ўжо, як накрыюць, глядзі — ўсіх ззывае:
Кацька, Машка, Рыска, Дашка, — чорт іх хіба знае!
Хто адкуль бягуць, мармочуць і за стол садзяцца
Навакола ля паненкі, як пры роднай матцэ.
Ім усім асобна крэсла, млека на талерцы.
За сталом тым і ксёндз разам, хоць не рад да сьмерці:
Трэба зносіць брыду гэту, хоць уцерпіць трудна,
Раз праз гжэчнасць, ды адному ешчэ горэй нудна.
Але ўжо не раз падумаў, як катоў тых звесьці,
Як чым кольвек іх настрашыць, каб к сталу падлезьці
Не пасьмелі ані разу — нават ткнуць і носа.
Трэба-ж шчасьця — думкам збыцца скора давялося.
На абед ксёндз раз сьпяшыўся і прыйшоў зарана —
Глядзіць: пані нема ў дому, а к сталу прыбрана.
За сталом каты паселі, аж гараць іх вочы;
Той хвост ліжэ, а той дрэмле і праз сон мармочэ,
Ксёндз лёкая ціха просіць, каб дастаць дзе ёмкі
Ці бізун, ці пугавішчэ, ці рамень с пастронкі.
Трэба выцяць, задаць страху і так іх напудзіць,
Каб ня ткнуўся з іх ніводзін, калі ксёндз тут будзе.
Лёкай рад (во будзе лазьня!) — надаелі чэрці.
Прывалок бізун. — аддаўшы, прымкнуў крэпка дзьверцы,
У вакно стаў, паглядае — мо надыйдзе пані,
Каб даць знаць ксяндзу дакончыць муштры крыху раней…
Сонца сьвеціць у пакоі, каты дрэмлюць ціха
І ня сьніцца ім у во сьне, што пачнецца ліха.
Ксёндз, рукавы закасаўшы, выцер акуляры
Ды зненацку калі, сьвісьне, калі дасць прыпары,
Калі крыкне: „ў Імя Ойца!..“ Тут каты ўжо нашы
Наўцекі; ксёндз жэгнае, бізун крыжам машэ;
Улучае, каб папасьці кожнаму у цотку,
Баючысь ня скрыўдзіць часам ці ката, ці котку.
Па парадку знае лупіць, толькі сьвіст нясецца —
Тые ў страху, без прытулку, нема дзе падзецца:
Пруцца ў дзьверы, падстол скачуць, аж пішчаць ад болю,
Скрозь па сьценах спрытна лазяць — вырвацца на волю
Нема рады; толькі чуюць, як іх ксёндз жэгнае,
Бізуном з вакон, са сьценак — адусюль здыймае.
Злупцаваўшы усіх чыста, адчыніў ксёндз дзьверы;
Тые драла, науцекі, як якіе зьверы.
Ён ешчэ іх у парозе перэняў па разу —
Пэўны быў, што ад стала адвучыў заразу.
Пасьля муштроў да тэй пані ксёндз прыйшоў ня скора.
Бачыць, зноў каты паселі; ён тады й гаворэ:
„Кепска пані прывучыла — катоў садзіць разам,
Гэта-ж кожны кот, вядома, Божая абраза!
Гэта дух нячысты скрыты“. Пані дай спрэчацца:
— „Іх люблю я гэтак моцна, ці-ж то можэ стацца?“
— „А во, пані, праканайся: злы дух унікае
Ад слоў Божых і ад крыжа — пані-ж гэта знае!“ —
Устаў с крэсла (каты войстра пазіраюць скоса,
Баючыся, каб зноў часам не задаў ім чоса).
„Дык глядзіце-ж!“ Падняў рукі: „ў Імя Ойца“, кажэ…
Каты драла — ў піск, у енкі, як-бы хто іх смажэ.
Ў дзьверы, ў вокны, пад стол скачуць, як іх ліха носе;
З дзіву паня аслупела — што-ткі ім сталося?
Веры даць сабе ня можэ, хоць глядзіць і чуе,
Стара плечы паціскае, с перапуду плюе.
Ад тых дат катоў ні духу, нават ані сьледу,
Годзі ўжо з сабою разам іх садзіць к абеду.
Калі-ж лёкай не дагледзіць, — ведама, заняты,
Гоніць вон сама мятлою, валіць кіем с хаты.
|
Прапануем да спампаваньня!
