Rodnyje zierniaty (1916)/II/Wiesna/Jak pory hodu ŭpływajuć na źwieroŭ

← Try wiarbiny

Jak pory hodu ŭpływajuć na źwieroŭ Навукова-папулярны артыкул Аўтар: Іван Гарбуноў-Пасадаў 1916 год Пераклад: Вацлаў Ластоўскі

Horść pšanicy →

Прапануем да спампаваньня!

Jak pory hodu upływajuć na źwieroŭ.

Trudna u nas zimawać źwieram, ptuškam i ówadam, ale jany ŭmiejuć ratawacca ad śmierci.

Šmat jakije źwiery wosieńniu chawajucca ŭ nory i zacišnyje kutočki i tam śpiać usiu zimu. Jany nia ruchajucca, nie jaduć, pakul ich nie razbudzić wiesna.

Chawajucca na zimu ŭ nory i hniozdy i bajbak, i wiasiołaja wawiorka, i wožyk, i barsuk, i miadźwiedź. Chawajucca pad kamieńnia, u ščełki pamiž karoj i ŭ dziupły jaščarki, wužy i roznyje owady. Ciopłyje dni wyklikajuć źwieroŭ z nor.

Dzie zimoj usio było miortwa, tam na wiasnu ziemla, wada i pawietre napaŭniajucca žyćciom.

Šmat jakije źwiery pieremieniajuć swoj lohki, letni kažuch na zimowy, ciopły, pušysty. U hetkim kažuchu nie spužajuć ich marozy, aby tolki nie pryšłosia haładać.

Šmat jakije ptuški nie žywuć ceły hod na adnym miejscy. Kali padchodzić zima, jany wyletajuć na poŭdzień za mnoha tysiač wiorst; a na wiasnu latuć ptuški nazad na poŭnač. Tut jany wijuć sabie hniozdy i wysiedžwajuć ptušeniat.

Sto-ž prymušaje inšych zwieroŭ, ptušak i mo-

Wožyk z dziaćmi swaimi. Wožyk miasajadny źwiarok; na zimu jon zasypaje.

šek na zimu zasypać, abo adletač, uciekać, u druhije miejscy? Rabić heto prymušaje ich nia choład, a hoład. Tyje źwiery i ptuški, jakije i zimoj znojduć sabie dawoli kormu, zimoj nie śpiać i žywuć tam, dzie jany žyli i letam.

Biehajuć zimoj pa paloch i lasoch cełymi stadami woŭki ŭ pahoni za zdobyčču; šery zajac wychodzić načami hładać dreŭnuju karu; wierabji, hałki, warony, śnihiry znachodziać sabie žer, to pajedajučy nasieńnia roznych traŭ, to źbirajučy jahady na kustoch i drewach, a takže žyrujuć kala ludzkich sialib.

Pytańnia dla hutarak i piśmiennych rabot. Jakich wy znajecie zwieroŭ, što zasypajuć na zimu? Ci bačyli ich žywych, ci tolki na rysunkach? Ci zdarałosia wam znachodzić wužaku, abo jaščarku ŭ zimowym schowie? U chałodny wosienny dzień znajdzicie jaščarku i pałažycie na sonce, pahladzicie, što jana budzie rabić? Ci znajecie wy jakich źwieroŭ, katoryje pieresielajucca na zimu? Jakich wy znajecie pieralotnych ptušak? Pahladzicie wosieńniu, abo rannaj wiasnoj pad wialiki kamień, ci pad karu staroha drewa, padnimicie dzie-niebudź kamień i pryhledźciesia uwažna. Što wy tam ubačycie? Čym kormiacca tyje ptuški, katoryje astajucca ŭ nas na zimu? A tyje źwiery, katoryje nie śpiać zimoj? Z jakoj starany pryletajuć da nas ptuški na wiasnu? A adletajuć u wosień?