Aświeta (1936)/X

X. Biblijateka-čytalnia
Публіцыстыка
Аўтар: Станіслаў Грынкевіч
1936 год

Прапануем да спампаваньня!

X. Biblijateka-čytalnia.

Praŭdu kažučy, kožnaja biblijateka pawinna być adnačasna čytalniaju. Heta najlepšaja forma pracy. Chaj biblijateka nia budzie kramaju, dzie kuplajecca tawar, a kupiŭšy jaho, chutčej uciakajem da chaty. Razumiejučy hetak, jak było wyšej haworana ab biblijatecy, razumiejem wielmi dobra, što jak-ha terytoryja joje budzie miescam abmienu dumak, miescam dyskusyi, dzie ŭsieńkaje, što zacikawiła, što nabaleła ŭ dušy, a što ŭjawiłasia pry čytańni, dobra wyjaśnicca, raskumiakajecca. Hutarka ŭ čytalni pakaža jasna, ci čytač usieńka zrazumieŭ. Hetkim čynam čytalnia budzie pieršym naturalnym hurtkom, dzie buduć wykoŭwacca zmahary i pawadyry dobra razumiejučyja siabie i swaje zadačy.

Centralnaja ŭstanowa pamoža čytelniam cieraz swaich delehataŭ. Delehaty henyja miecimuć lahčejšuju rabotu, jany pamahacimuć tolki raźwiazać daśpieŭšyja pytańni, jakich nia ŭmiecimuć dawiaści da kanca samyja čytačy na miascoch. Delehaty pamohuć praktyčnymi radami. Na henym šlachu z čytalni moža wykrystalizawacca taki ci inšy kurs, zaležna ad patreby i zacikaŭleńnia siabroŭ dadzienaha zhurtawańnia.

Knižki buduć nasampierš mahčymaściaj pryjemna prawiaści čas, henyja ž knižki buduć usim krynicaju nowych idejaŭ. Jany pamohuć čysta praktyčna nawučać, jak lepš haspadaryć, jany pakažuć bolšy i šyrejšy świet. Wialiki tutaka plus knižki, što jaje my možam zaŭsiody wybrać, kali ludziej najčaściej my nia wybirajem a mižwolna łučajem u takuju ci inšuju hramadu ludziej, dzie nam treba ŭžo datarnawacca da taho, čaho jany ad nas chočuć.

Čaławiek nia žywie zaŭsiody ŭ sfery wysokich ideałaŭ, dyk zrazumieła, što ŭ biblijatecy pawinny być knižki roznaha źmiestu. Buduć u joj knižki lohkaha źmiestu, buduć bajki, buduć powieści, buduć inšyja, naskolki moža zdabycca dadzienaja biblijateka.

Hramadzki charaktar biblijateki daść nam mahčymaść wykarystać usie tyja asnaŭnyja typy čytačoŭ, pamiž jakimi najčaściej nahladajem: I. tych, što cikawiacca pawažnaju lekturaju, II. lohkija typy, što cikawiacca tolki „cikaŭnymi“ knižkami i III. inertnyja adzinki, jakimi treba ŭžo ad samaha pačatku pakirawać, samyja jany nia ŭmiejuć wybrać, nia wiedajuć, jakoje knižki jany chočuć. Pry ŭmiełym kiraŭnictwie z henaje katehoryi čytačoŭ wyrastuć karysnyja pracaŭniki.

Sprawaju kiraŭnictwa biblijateki-čytalni i ŭmiełaha supracoŭnictwa z siabrami instytucyi, — kab čytač prajšoŭ hetki šlach pry knižkach: kazki, ci ahułam najlahčejšaja lektura, jakuju možna budzie narychtawać, chacia-b u formie bahata ilustrawanych knižyc, dalej da lohkaje powieści, da powieści histaryčnaje (tutaka čytač šukacimie swaje niejkaje indywidualnaje praŭdy), dalej padručnik historyi, hieohrafii, lektura etnohrafičnaja, flora i faŭna, halina fizyki i chimii, handal. Niama biazumoŭna i niemahčymaja zusim niejkaja ahulnaja padrabiaznaja recepta i prahrama, jak pačynać, ad jakich knižak, pracu aświetnuju z dadzienaju adzinkaju. Kali adnak jšło-b ab našyja sučasnyja biełaruskija ŭmowy, dyk hetkaju abecedaju dziela świedamych budzie swaja rodnaja paezija. Kožny, ci stary, ci małady, ci stały mužčyna ci dziaŭčyna, što rupiłasia dahetul tolki ab tancach i chłapiec pawažny i zabijaka wiaskowy — ŭsie jany miecimuć što pačytać. Wielmi pažadana, kab jaknajčaściej u čytalni, nat‘ u prysutnaści niekalkich asobaŭ, toj, chto ŭmieje krychu deklamawać, kab pračytaŭ na hołas paru strajniejšych wieršaŭ. Heta wielmi zaachwočywaje tych, chto pałochajecca wieršawanaje litaratury, i pakazwaje adnačasna na jaje charastwo, čaho nia bačycca ŭ prozie.

Adnyja z čytačoŭ nojduć samyja swoj šlach, inšym treba pakazać, dzie i čaho im šukać. Adno tolki nie zabywacca, što biblijateka — heta mahčymaść pracy. Jak biblijateka naładzicca, jakija buduć u joj umowy pracy, takija jana rezultaty pakinie pa sabie.