Czaławiek na wyższynie swajej hodnaści (1915)/Wytrywałaść
| ← Rupliwaść | Wytrywałaść Філязофская праца Аўтар: Баляслаў Пачопка 1915 год |
Mudraść → |
Прапануем да спампаваньня!
Wytrywałaść.
Wytrywałaść heta jość cnota, katoraja pamahaje czaławieku pieremahać usie pieraszkody i trudnaści, jakija spatykajucca na darozie da daskanałaści.
Wytrywałaść może być nazwana strachoj (dacham) inszych cnot, bo jak dom abo inszy budynak niczoha nie warty biez strachi, tak usie inszyja cnoty traciać zusim swaju wartaść, kali pry ich nima wytrywałaści. Kożen czaławiek, majuczy dobruju wolu i zdarowy rozum pawinien kierawacca da szto raz bolszaj, wyszejszaj daskanałaści. Da hetaho wiaduć usie cnoty, ale nie dawiaduć jany biez wytrywałaści.
Ale na biadu cnotu hetu spatykaim redka, bo i jość jana wialmi trudna. Trudna jana dziela taho, szto biezpierastannaje zmahańnie z błahaćciom asłablaje enerhiju, biazupynnaja praca muczyć czaławieka, adnastajnaść nudzić. Redkaja wytrywałaść dziela taho, szto mała jość ludziej, katoryja ni dalisia by pachilicca, abo zniachwocicca.
Mała jość ludziej, katoryja na praŭdu choczać być ludźmi, wartymi swajho pokliku i nazywacca czaławiekami. Mała jość ludziej, szto dobra wiedujuć na szto żywuć jany na hetym świeci, jakuju metu mieŭ Stwaryciel, kali dawaŭ im byt. Dziela hetaho sprawiedliwa skarżycca prarok Jeremiasz (XII-11): „Spustaszeńniem spustoszana jość ziamla, bo nimasz, chtoby razdumywaŭsia!“
Bolszaja czaść ludziej zusim nia wiedajuć i nia choczać wiedać, dziela czaho jany żywuć na hetym świecie, jakija majuć pawinnaści, da czaho treba kierawacca? Iduć jany nie za jakimi boskimi ci ludzkimi prawami, a chutczej za niskimi pažadańniami cieła, nie baczucy i nie zważajuczy, szto hetkaje żyćcio staŭlaje ich na roŭni z biezrazumnymi żwiaratami.
Inszyja ŭbaczyŭszy pieknatu cnoty, chapajucca za jaje i jakiś czas achwotna iduć pa dobraj darozie, ale jak tolki spatkajuć czuć trudnaść, jak tolki nadojdzie błahaja pakusa, zaras-że raźwitwajucca z cnotaj i kierujucca na błudnyja darohi, bo nia było tut wytrywałaści, katoraja by pamahła czaławieku pieramahczy spatkanuju trudnaść i dać adpor najszoŭszaj pakusie, dy ŭtrymacca na darozie cnoty.
Biez wytrywałaści czaławiek, jak toj liść, wyrwany wietram z drewa, błukaicca usiudy, kudy jaho pahonie wiecier pakusy i pažadaniaŭ cieła. Nawat u drobnych sprawach sztodziennaho żyćcia biaz wytrywałaści czaławiek niczoha ni wart.
Bo jon szmat szto paczynaje a wielmi redka szto konczyć; za ŭsio biarecca, ale jak stoj tracić achwotu i kidaje, panosiaczy tolki straty i zasłużywajuczy na śmiech razważniejszych susiedziaŭ i znajomych. Czaławiek nie wytrywały niczoha u swaim żyćci nie dakanaje, niczym nie adznaczycca, niczoha nia zrobić dla hramadzianstwa, chiba tolki szkody.
Z hetaho baczym, szto cnota wytrywałaści wielmi nam patrebnaja i karysnaja nia tolki na darozie da zbaŭleńnia, szto jość najważniejszaj metaj naszaho żyćcia na ziamli, ale i ŭ sztodziennym żyćci.
Dyk i treba nam ab hetu cnotu jak mohuczy staracca.
Treba adnak wyściarahacca i pry hetym, kab ni zyści ni na prawa ani na lewa, bo i wytrywałaść u hetkim razie pierastanie być cnotaj i zrobicca uporam, kali zboczyć na prawa, abo lohkamysnaściaj, kali zojdzie na lewa.
Uporny czaławiek robić hłupstwa za hłupstwam i nijak nia chocze ŭstrymacca. Chtoś woźmiecca sudzicca z druhim ab marnuju sprawu, toj nia chocze padacca, bo jon uporny. Woś paczynaicca ciahanina pa sudoch i adzin i druhi traciać szmat hroszy, pradajuć nawat aposznija karowy, aby pastawić na swaim.
Hetaki ŭpor dawodzić czasta da zabraczaho kija. Dyk i treba ścierahczysia jaho, a trymacca na darozie praŭdziwaj cnoty.