Rodnyje zierniaty (1916)/II/Wosień/Jak moj dziadźka pryščeplaŭ jabłyni
| ← U staryh duboch | Jak moj dziadźka pryščeplaŭ jabłyni Публіцыстыка Аўтар: Вацлаў Ластоўскі 1916 год |
Kazki žyćcia → |
Прапануем да спампаваньня!
Jak moj dziadźka pryščeplaŭ jabłyni.
Chata naša pabudawana była na nawinie, heto znače na ziamli, dzie ješče nidaŭna ros les. Les wyrubali, karčy pawyciahali, i hetkim paradkam kala našaj chaty stało pole. Chata stajała na ŭzhorku, na samym wietrawym bui, i wyhladała niejak niepryhoža i nieprytulna.
Dziadźka skazaŭ: „treba nasadzić nam kala chaty sad“, i zara pryniaŭsia za rabotu.
Była ŭžo poznaja wosień. Dziadźka pajšoŭ z nami ŭ les, naźbiraŭ śpiełych dzikich jabłykoŭ. Doma pawybiraŭ z ich nasieńnie i pałažyŭ jaho sušyć, a sam staŭ kapać ziamlu, kab pasiejać nasieńnie jabłyni. Pasiejaŭ nasieńnie i prykryŭ jaho ziamloj.
Na druhi hod z nasieńnia wyraśli maleńkije dreŭcy u niekolki listkoŭ. Na trećci hod wiasnoj dziadźka skazaŭ:
— „Treba nam užo pryščeplać jabłyni“. Uziaŭ nož i ŭ susieda našaho, Mikałaja, narezaŭ sa staroj jabłyni čerankoŭ — maleńkich sučkoŭ. Dastaŭ ad jaho aharodnickaj maści i, pryniosšy ŭsio heto damoŭ, nakryŭ mokrym mocham. Na druhi dzień pajšoŭ da maładych jabłyniak; ahledziŭ ich i, wybraŭšy adnu, naŭskoś, z nizu ŭ wierch, zrezaŭ dreŭco.
— „Dziadzieńka, kažu ja, našto-ž ty zhłumiŭ dreŭco?“
— „Niebiaduj, katok,— kaže dziadźka, — ja nie zhłumiŭ dreŭca. Kab hetaje dreŭco pakinuć raści tak, to jano, wyrasšy, dawałoby maleńkije lesawyje jabłyčki, nikudy nia hodnyje, a ja chaču, kab na našaj jabłyńcy raśli wialikije sałodkije jabłyki, jak u našaho susieda, Mikałaja“.
I, ŭziaŭšy čarončyk Mikałajewaj jabłyni, zrezaŭ nažom naŭskoś, zwierchu u kamiel, pryłažyŭ da dzički, abwiazaŭ, zamazaŭ maściu ranu i pryniaŭsia dalej heto samaje rabić z druhimi dreŭkami.
Ja dumaŭ, što tak-taki ničoha i nia wyjdzie z našaho sadu. Ažno nie: Mikałajewy čaranki pryraśli da našych piańkoŭ i stali raści dalej, jak ni ŭ čym ničoha.
Za niekolki hod dreŭki byli ŭžo wysokije, i adnej wiasny pakazaŭsia na ich ćwiet, a ŭ wosień taho hodu na našych jabłyńkach byli ŭžo wialikije, sałodkije jabłyki.
Paśla ja i sam pryščeplaŭ da dzičak sadowyje hatunki jabłyni i hruš, i ŭžo nie bajučysia, što zrezanaje dreňko zhłumicca. Ja nawučyŭsia pryščeplać i ŭ pień, i pad skuru. U pień pryščeplajučy treba dzičku zrezać roŭna, rasščepać pianiok i ŭ ščełku utknuć zawostreny ŭ klinok čarončyk, dobra zamazać i abwiazać ranu. Pad skuru pryščeplajecca inačej: dzički zrezać nia treba, a tolki karu na jej nadrezać da biełaho drewa u formie litery „T“, załupić jaje na dźwie starany i prylažyć u ranu adzin pučok tej jabłyni, jakuju my chočem uzhadawać, zachinuć iznoŭ nazad karu, zamazać maściu i abwiazać ciesna pałatnom ranu. Kali s pučka wyraście wietačka, tady dzičku treba zrezać, a pryščepu dać raści ŭ drewo.
Dobra było by nawučycca wam pryščeplać fruktowyje drewy. Biez pryščepki ni jabłynia ni hruša nie daduć smačnych fruktoŭ. Pryščapić znače pryžywić da dzički halinku (čaranok) ad dobraho drewa.