Rodnyje zierniaty (1916)/III/Dzie my žywiom i skolki nas?

← Biełaruś

Dzie my žywiom i skolki nas? Публіцыстыка Аўтар: Вацлаў Ластоўскі 1916 год

Hrodnia →

Іншыя публікацыі гэтага твора: Дзе мы жывём і колькі нас.

Прапануем да спампаваньня!

Dzie my žywiom i skolki nas?

Biełaruski narod zaniaŭ ad wiakoŭ pad sialiby swaje wierchnije čaści dalin dźwiech najwialikšych rek uschodniaj Eŭropy: Dźwiny i Dniepra. Na poŭnačy Biełarusy hraničać z Wialikarusami i Łatyšami; na zachodzie — z Łatyšami i Litwinami; na Poŭdni — z Litwinami, Palakami i Ukraincami; na ŭschodzi — z Ukraincami i Wialikarusami.

Pryrodnych hranic, jak wysokije hory, mory, biesprachodnyje bałoty, my nie majemo. Wyznačajučy našy hranicy, my budziem trymacca našaj mowy: dzie haworyć narod pa biełarusku, tyje ziemli budziem zaličać da Biełarusi, adkidajučy tyje šmaty ziamli, dzie narod haworyć hutarkaj miešanaj, pierachodnaj. Hetak, hranica naša na zachodzie pojdzie bolej-mieniej ad stancii Korsoŭki (Paŭnočna-Zach. ž. d.) na Dźwinsk i Košedary; adhetul uwierch pa Niomanie da Druskienik; tut naša hranica pawiertaje na zachad, urezywajučysia ŭ suwalskuju huberniu, da Auhustowa i Bielska. S poŭdnia hranica idzie krywoj linijej ad Bielska na Pinsk i Mozyr, datykaje Čarnihawa i idzie dalej ad Noŭharad-Siewierska da Ržewa. Tak wyznačenaja hranica abyjmaje ŭsiu Mahileŭskuju huberniu, biezmała ŭsiu Minskuju, bolšuju čaść Wilenskaj, paławinu Hrodzienskaj huberni, blizka paławinu Čarnihaŭskaj (paŭnočnuju čaść), bolšuju čaść Smalenskaj (zachodniuju), małuju čaść Kurlandzkaj, klinok Kowienskaj, adzin pawiet (Aŭhustoŭski) Suwalskaj huberni, zachodni klin Orłoŭskaj huberni, klinok Kałužskaj, častku Twierskaj i častku Pskoŭskaj huberni.

U Mahileŭskaj huberni. Pawiety: Bychaŭski, Homielski, Haradocki, Klimawicki, Mahiloňski, Mścisłaŭski, Oršanski, Rahačeŭski, Sienninski, Čaŭski i Čerykoŭski.

U Minskaj huberni. Pawiety: Barysaŭski, Babrujski, Ihumienski, Minski, Mozyrski, Nawahrudzki, Pinski, Rečycki i Słucki.

U Wilenskaj huberni. Pawiety: bolšaja čaść Wilenskaho, Wilejski, Dzisienski, Lidzki, Ašmianski, bolšaja čaść Świencianskaho i čaść Trockaho (u apošnim 15 pracentoŭ bielarusoŭ).

U Witebskaj huberni. Pawiety: Wieližski, Witebski, Haradocki, Dźwinski, Drysienski, Lepelski, Lucynski, Newelski, Połacki, Režycki i Siebieski.

U Hrodzienskaj huberni. Pawiety: Bielski, Biełastocki, Woŭkawyski, Hrodzieński, Pružanski, Słonimski, Sakolski.

U Smalenskaj huberni. Pawiety: Bielski, Darahabužski, Jelninski, Kraśnienski, Parecki, Rasłaŭski i Smalenski.

U Čarnihaŭskaj huberni. Pawiety: Haradnianski, Mhlinski, Noŭharad-Siewierski, Nowazybkaŭski, Staradubski i Suražski.

Aprača hetaho biełarusy jość:

U Arłoŭskaj huberni. U pawietach: Branskim i Trubčeŭskim.

U Kałužskaj huberni. U pawietach: Zyzdrynskim i Masalskim.

U Twierskaj huberni. U pawietach: Zubcoŭskim, Astaškoŭskim i Ržeŭskim.

U Pskoŭskaj huberni. U pawietach: Wialikałuckim, Apočeckim i Taropieckim.

U Kurlandzkaj huberni. U Iłłukštskim pawieci.

U Kowienskaj huberni. U Nowoaleksandroŭskim pawieci.

U Suwalskaj huberni. U pawietach Aŭhustoŭskim i Sejnienskim.

Usiaho biełaruskaje plemia zajmaje abšar ziamli, katory maje u doŭžki blizka 700 wiorst, a ŭ šyrki blizka 500 wiorst. Na hetym abšary žywie bolš waśmi miljonoŭ biełarusoŭ.

Žywie biełarusoŭ:

U Mahileŭskaj	huberni	1	mil.	650	tysiač	069	duš.
U Minskaj	„	1	„	755	„	690	„
U Wilenskaj	„	1	„	076	„	435	„
U Witebskaj	„	—	—	976	„	638	„
U Smalenskaj	„	—	—	947	„	826	„
U Hrodzienskaj	„	—	—	861	„	640	„
U Čarnihaŭskaj	„	—	—	700	„	000	„
U Cwierskaj	„	—	—	125	„	060	„
U Kowienskaj	„	—	—	60	„	000	„
U Pskoŭskaj	„	—	—	42	„	000	„
U Kałužskaj	„	—	—	41	„	029	„
U Arłoŭskaj	„	—	—	38	„	484	„
U Suwalskaj	„	—	—	22	„	390	„
U Kurlandzkaj	„	—	—	20	„	981	„
A ŭsiaho		8	mil.	317	tysiač	961	duš

U hetym nie paličeny biełarusy pieresialency i emihranty, šlachta i mieščanie; a kali dadamo ješče naturalny pryrost nasialeńnia za apošnije siem let (ad 1903 hodu, kali było robleno hetaje padličeńnie), to ciapier čysło biełarusoŭ dachodzić blizka 10 miljonoŭ.

Pa wiery biełarusy dzielacca na prawasłaŭnych i katalikoŭ. Akuratnaho liku biełarusoŭ katalikoŭ i prawasłaŭnych dahetul nichto nie rabiŭ; bolej-mieniej tolki wiedama, što biełarusiŭ prawasłaŭnych jość blizka ŭ try razy bolej, čym katalikoŭ.