|
Паабедаўшы у ахвоту,
Пан Лізунскі лёг здрамнуць;
І знаць зьбіўшыся з работы,
Календар узяў зірнуць;
Ці на гэтым тыдні сьвята
Есьць якое, ці німа,
Мо іменьнік ёсьць хто небудзь,
Бо прыяцеляў тых цьма.
Толькі так сабе падумаў,
Аж глядзіць — во: даліпан
Якраз сяньня дзень Стафана,
І Цыбульскі быў Стафан.
Як ашпарэны, з гарачкі
Пан Лізунскі бегаць стаў:
— „Ай-я-я што ж я наробіў?
Свайго друга занедбаў!
Вельмі брыдка і нялоўка,
Трэба ж як нібудзь зрабіць,
Бо, угневаўшысь, ён можэ,
Мне тым самым атплаціць.
О, крый Божэ! на што гневу —
Далікатнасьць — перш за ўсё.
Так гамонючы у голас,
Хутка ўзяўся за пяро.
Сеў, ды пішэ: «будзьце жывы,
Дай Бог шчасьця і усяго».
А лекая шле на почту
Талеграму здаць яго.
Ліха ведае скуль сьпешка
Раптам сталася ў начы —
Трэба ж гэт — прэч у балота
Аштафэту валачы.
Разеўляючысь спрасонку,
У клапотах, што рабіць, —
Наш начальнік палустанку
Стаў начлежнага будзіць.
— „Уставай, Пракоп, ці чуеш,
Годзе спаць, ну, ні дурэй —
Талеграму ёсьць аднесьці,
Ну пацягвайся — скарэй!“
А Пракопка разаспаўся,
Нельга нат і разбудзіць —
У запечку разагрэўся,
Зварухнецца і зноў сьпіць.
Ды вядома ж аштафэты
Адлажыці німа як —
І мярлог свой цёплы, мяхкі
Мусіў кінуць небарак.
Як мядзьведзь той цяжка, грузна,
Ніахвотна устае,
Носам дзёўбае паветра,
Сплючы, лапці адзяе.
І ня дзіва: ліпнуць вочы,
Ноч, і спаць — быў самы час.
Бедны ў злосьці скляў: „каб
ты там
Слаў яе апошні раз“.
Падвязаў свае аборы,
Сьвітку злосна апрануў —
Неяк сяк-так расківаўся
І праз поле лупянуў.
Вецяр сьвішчэ, дождж ліецца,
Гром, пярун раве, гручыць,
А маланка сьлепіць вочы…
Страх — Пракопу ня ручыць!
Чэшэ бедны, што паробіш:
Есьці хочеш — дык служы,
Пан во трасцу загадае, —
Ты — як цюцька той, бяжы!
Там ці трэба, ці ня трэба —
У паноў заўсёды сьпех…
Злы Пракоп, — ніздаваленьне
Уводзе беднага у грэх.
Жарты — перці талеграму
Вёрстаў блізка с трыццаць пяць!
— „А бадай ты там загінуў
Перш, чымсь меў яе падаць!
Гаспадар сабакі нават
Гэткай слотнаю парой
С хаты гнаць на двор ня будзе:
Жаласьць мае і над ёй.
А паны — нат і ні дбаюць,
Што Пракоп ім, што Ігнат,
Бо на беднага багаты
Мае іншы свой пагляд.
Во жыцьцё, каб ты прапало,
Наракаць стаў наш Пракоп, —
Ткнулі ў зубы карталюшку
І што хочыш ты з ёй роб.
А каб вас пабрала ліха —
Каму шлюць і хто паслаў!“
Абаіх кляне у злосьці,
Бо праз іх ён нідаспаў.
......
Ноч глухая; цёмна гэтак,
Што хоць вока прапары,
Скрось балота, гразка, слізка,
Дождж сячэ па каўняры.
Чэшэ бедны. — Ешчэ добра,
Што дарогу лоўка знаў,
Ня зблудзіў — да першых пеўняў
Ледзь так-сяк ён прыдыбаў.
Сьпіць пан Стэфан больш га-
дзіны,
Рад, пазбыў сваіх гасьцей —
Змардаваны ў танцах, картах,
Лёг, каб адпачыць скарэй.
І во самым ранкам смачна
Сьпіць, як збажыну прадаў.
Бачэ сны… Але раптам стораж
Грукаць клямкою пачаў.
Што такое? што там стала?
Пан Цыбульскі сам ня свой,
Пале лямпу — спалахнуўся,
Мусіць нейкі неспакой.
— „Хто там?“ — „Я, прышоў с
поўстанку
Талеграму вам прынёс;“
Кажэ: „проша распісацца
І даць грошы за прынос —
Поўвасьма рублёў мне следна,
Во квітанція для вас“.
Стораж пану так тлумачэ
І стаіць з неякі час,
Думаў, можэ на гарэлку
Ухопе злыбяду за то?
Аж-ткі не, з нічым вярнуўся,
Пану ні аб то ішло.
Сам зьдзівіўся ён с пасьпеху, —
Зразу кінуўся чытаць —
Мусіць нешта ёсьць такое,
Што парупіўся паслаць.
Разгарнуў паперку тую —
Знаць цікава — ад каго?
І чытае: „будзьце жывы,
Дай Бог шчасьця і усяго“.
Подпіс знізу: пан Лізунскі,
І усё — на тым канец.
Мо, хто думае, Цыбульскі
Пахваліў, што „маладзец?“
Не! ён моцна разсьмеяўся,
Кажэ жонцэ: „палядзі —
Ашалеў, ці што з ім стала?
Ну сама ты пасудзі!“
Пасьля, лёгшы, гаварылі
Аб Лізунскім доўгі час;
Талеграму яго сьнілі
І самога з дзесяць раз.
Заўтра зрана зноў чыталі,
Ды ў канцы згадзілісь с тым, —
Мабыць ён праз далікатнасьць
Напароў гарачкі ім.
— „Ну, чэкай — ты ж далікатны
У пару і без пары,
Яж табе дагоджу гэтак, —
Патурбуйся, франт стары!“
Так Цыбульскі ні то ў злосьці,
Ні то ў жартах сабе — от
Доўг спагнаць хацеў тым самым
І навесьці на расход.
Як наважыў, так і зробіў
І за то ўжо сквітаваў:
Выбраў камень пудоў дзесяць,
Завярнуў, абшыў паслаў
Гэтак сама почтай платнай
І ў дагон свой ліст пусьціў
Да Лізунскага с падзякай,
Што прыемнасьць той зрабіў.
— „Верыш, пішэ, атрымаўшы
Талеграму ад цябе,
Так прыемна стала зразу —
Як у мілым смашным сьне.
Вельмі ж рад быў — з душы,
здэцца,
Праканацца каб ты мог —
Гэткі камень, як паслаў я
На паказ табе, — адлёг.
|
Прапануем да спампаваньня!