Збор твораў (Купала, 1925—1932)/I/Жалейка/Агароднік

Лебедзь, шчупак і рак Агароднік
Верш
Аўтар: Мікалай Някрасаў
1925 год
Арыгінальная назва: Огородник
Пераклад: Янка Купала
Над калыскай
Іншыя публікацыі гэтага твора: Агароднік (Някрасаў/Купала).

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




АГАРОДНІК

(З расійскага. Некрасава)

На людзей нападаць, забіваць не хадзіў,
Не хадзіў, куды ночкай ідуць цемнякі;
Праз дзяўчыну-красу я свой век загубіў,
Згінуў з ласкі паненкі, шляхоцкай дачкі.

Працаваў я у садзе у панскім вясной.
Вот раз неяк зграбаю сучкі ды пяю,
Глядзь, дачка майго пана стаіць прада мной,
Глядзіць зорка ды слухае песьню маю.

Агароднік дасьціпны, бадзяўся я шмат,
Па дварох і па местах багатых бываў,
І нагледзіўся там шмат прыгожых дзяўчат,
А такой-жа ні разу нідзе не спаткаў.

Бровы чорныя, стройна, аздобна была.
Стала жутка, я песьні сваёй не дапеў.
А яна? Што-ж яна? Пастаяла, пашла;
Я-ж за ёю усьлед, як шалёны глядзеў.

Чуў ня раз на сяле ад сваіх маладзіц,
Што і сам я прыгож, на пагляд ня брыдкі;
Як той сокал, гляджу, круглаліц, белаліц,
Валасы, нібы лён, а сам стройны такі.

Разыгралася сэрца з вясёлай душой,
Ды, як глянуў я тут на пакоі яе,
Засьвістаў і махнуў маладзецкай рукой,
Дый хутчэй за мужыцкія думы свае.

А прыходзіла-ж часта яна з тэй пары
Пагуляць, паглядзець на работу маю,
І сьмяецца са мной і крычыць: гавары,
Чаму так пасмутнеў і чаму не пяю.

Я-ж маўчу; ад чаго смуцен стаў — не кажу;
Вочы толькі спушчу, каб ня бачыць, ня чуць.
„Пазволь, яблынку я за цябе пасаджу,
Ты ўмарыўся, пара, знаць, табе аддыхнуць“.

— Што-ж такое, паненка, вазьмі, на, паўчысь.
Памажы мужыку, папрацуй крыху й ты! —
Ды як брала рыдлёўку ў мяне, сьмяючысь,
Тут пярсьцёнак убачыла мой залаты.

Ад пахмурнага дня вочы сталі цямней,
На губах, на шчаках разыгралася кроў…
— Што з табою, паненка? Чаму на мяне
Няпрыветна глядзіш, хмурыш чорную броў? —

„Скуль узяў, скажы мне, ты пярсьцёнак такі?“
— Скора будзеш старой, як усё будзеш знаць. —
„Дай мне! Я пагляджу… Незгаворны які!“
І за палец мяне ручкай беленькай хваць!..

Пацямнела ў ваччу, душу кінула ў дрож;
Я даваў, не даваў ёй з пярсьцёнкам руку,
Дый прыпомніў тут, знаць, што і сам я прыгож,
І, ня знаю ўжо як, цмок паненку ў шчаку.

З таго часу з ёй ночак я шмат скаратаў,
Многа шчасьця зазнаў, ў ясны вочы глядзеў;
Касу сьветлую ёй расплятаў, заплятаў,
Цалаваў, мілаваў, песьні родныя пеў.

Мігам лета прашло, ночы сталі сьвяжэй,
Пад дзень шэрань, мароз пад нагамі скрыпіць.
Вот раз неяк скрадаўся ў пакоі я к ёй,
А хтось — цап! „Лаві злодзея!“ грозна крычыць,

Так злавілі мяне, на дапрос прывялі;
Я стаяў і маўчаў, гаварыць не хацеў…
Ну, красу з галавы вострай брытвай зьмялі,
А жалезны убор на нагах зазьвінеў.

Далі розаг капу і пагналі дружка
Ад радзімай старонкі ў чужацкі краёк
На бяду і нуду. Знаць любіць ня рука
Нам, патомкам мужыцкім, ды панскіх дачок.