|
Ці з ласкі, ці з няласкі боскай,
Ня нашым гэта судзіць зданьнем —
Стаяла вёска бліз Лагойску
З сваёй нудой і нараканьнем.
А ў ёй жыў Юрка Данілёнак,
Як нарадзіўся — ад пялёнак.
Быў Юрка чалавек ня дрэнны,
Адно быў трохі пустамеля:
Аж так і трэскаюцца сьцены,
Як расхлюсьціцца мала-веле;
Ня раз ён з толку сам саб‘ецца,
Ці праўду рэжа, ці сьмяецца.
А як крыху ён быў падпіўшы,
Свае тады не пазнавалі:
І ў поўнач з папраці расьцьвіўшай
Зрывае кветку на купальле,
На „узьвіжаньне“ з зьвярамі
Гуляе ноч, як з сваякамі.
Няма яму ніякіх страхаў:
Шаптун, вядзьмак прад ім хавайся!
Самога чорта нёс пад пахай,
З самою ведзьмай цалаваўся!
Такі ўжо Юрка Данілёнак,
Як нарадзіўся — ад пялёнак.
Але на нашым зьменным сьвеце
Няма, бач, сталага нічога,
І салаўём падчас запеці
Ваўка прымусяць бяспутнога, —
Так наш і Юрка, як ніколі,
Зьмяніўся з часам паняволі.
Было, як помню, гэта самай
Перад вадохрышчам куцьцёю.
Вячэру зьеўшы, да Адама
Зышліся ўсе мы грамадою —
От, пры лучыне ў цёплай хатцы
Паваражыць, пазабаўляцца.
Былі старыя і малыя,
Падросткі, хлопцы і дзяўчаты;
Крычаць адны, сьмяюцца тыя,
Аж так і рвецца гоман з хаты!
І Юрка тут, і пасваёму
Прагаварыць ня дасьць нікому.
Я слухаў, слухаў, ды цярпеньня
Ня стала слухаць перахвалкаў!
Слоў колькі, вышаўшы у сені,
Шапнуў Лявону і Міхалку;
Пагаварыўшы, зноў прыходзім
І гутарку няўзнак заводзім:
— Хто (тут я к Юрку вокам кінуў)
Адважны з вас такой парою
Ў манеж схадзіць, набраць мякіны
І к нам сюды вярнуцца з ёю, —
Хаця і поўнач ужо пэўне,
І першыя ня пелі пеўні? —
Тут хлопцы жыва падхапілі:
Вось Юрка нам дакажа славы!
Ці-ж ён-бы страха не асіліў?
О, ён для дружбы, для забавы
І ў пекла, калі трэба, сходзе, —
Адважным гэта сьмех і годзе!..
Наш Юрка, хоцькі ці ня хоцькі,
Ня рад з свайго ўжо выхваляньня;
Папхнуўся ў ток той сярод ночкі,
А з ім наш сьмех і наруганьне,
Аж вось, праз нейкіх мінут дваццаць,
Мы чуем: „Гвалт! ратуйце, братцы!“
На двор мы выбеглі ўсе гурмам:
Ляціць наш Юрка, як здань, белы,
У сенцы, ў дзьверы валіць штурмам,
Як ліст ад ветру, дрыжыць цэлы;
Убег у хату, дух ня зьмене,
Як-бы у чортавай быў жмені.
Мы ўсе яго давай у хаце
Прыводзіць к ладу і спакою,
Давай сьмяліць, давай пытаці:
— Што, гавары, было з табою? —
Той, страх змагаючы авечы,
Пляце няствораныя рэчы:
— О, Езу! божа мой вялікі, —
Ён так расказ пераплятае:
Я чуў няземскія там крыкі,
Была там сіла незямная!
З усякім страхам я пазнаўся,
А з гэткім век не спатыкаўся!..
Іду ў манеж я той Рыгораў,
Прышоў і мацаю у куце,
І думаю сабе ўжо скора
Да вас з мякінаю вярнуці;
Аж калі хапну я за нешта —
І сіл маіх прапала рэшта!
Згубіў і памяць, і адвагу,
Дрыжу, хістаюся як колас,
І не магу, і даў-бы цягу,
А тут — бух! нейкі страшны голас:
Ні чалавечы, ні сабачы, —
Люцыпар з пекла ня іначай!
Сабраў я тут астаткі сілы,
Ды як нагамі не задыдню!
Хоць-бы схавацца да магілы,
Але ўцячы ад гэтай злыдні!
І прыляцеў к вам гэтак, брацьці,
Вы-ж прэце чорта выганяці! —
І ўсім не па сабе нам стала:
Мурашкі бегаюць па целе, —
А што, як праўды тут нямала,
І ўбіўся чорт на самым дзеле?
Але ўсе надрабляем мінай
І ў ток зьбіраемся з лучынай.
Ідзём. І Юрка дрыпе ззаду.
Прышлі. З увагай, як належа,
Давай шукаць пужалу, здраду
Па ўсіх вуглох, куткох манежа.
Аж, бач — у куце, у мякіне
Ляжыць сьвіньня, як усе сьвіньні!!!
Ўсе ў рогат! кпінкі і прытыкі
Пашлі у ход на ўсе староны.
Зух Юрка! Чорт жыў і вялікі!
Ці не пагнаць вадой сьвянцонай?..
А Юрка… Юрка з пустамелі
Стаў з часам сьмелым і на дзеле.
|
Прапануем да спампаваньня!