Хрыстаматыя беларускае літэратуры. ХІ век—1905 год/Ф. Багушэвіч/Мая дудка

Ахвяра Мая дудка
Верш
Аўтар: Францішак Багушэвіч
1922 год
Ня чурайся
Іншыя публікацыі гэтага твора: Мая дудка.

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




МАЯ ДУДКА.

Эх, скручу я дудку!
Такое зайграю,
Што ўсім будзе чутка
Ад краю да краю!
Ой! то будзе граньне,
Як на павітаньне
І як на вясельле, —
Нядоўга тыкеле[1].
Скора скончу песьні…
Покі дудка трэсьне,
Ці паглохнуць людзі,
Ці высахнуць грудзі,
Сілы надарвуцца
На радаснай дудцы
І выцякуць сьлёзы
На сухія лозы…
Выйдзе душа парай,
Падымецца хмарай,
Туманом па рэчцы,
Расой разьліецца,
Каласочкі зросе,
Каб жыта ўдалося,
А хлеб зьядуць людзі,
І зноў сьляза будзе.
Ну дык грай-жа, дудка!
Каб-жа была чутка,
Каб аж вушы драла;
Каб ты так іграла,
Каб зямля скакала!
Зайграй так вясёла,
Каб усе у кола,
Узяўшыся ў бокі,
Ды пайшлі у скокі,
Як віхор у полю —
Віж выючы з болю,
Каб аж рагаталі,
А усё скакалі…
Каб скакалі горы,
Як хваля на моры,,
Як паны на балі,
Каб вот як скакалі!
Каб аж пыл курыўся,
Каб сьвет заваліўся,
Ды усё круціўся, —
Як ў нашага брата
У п’янага хата…
Га! чаму-ж ня іграеш?
Хіба ты ня знаеш,
Ня ведаеш хіба,
Што, як тая рыба,
Так вот я, здаецца,
Сорак гадоў б’юся, —
Ніяк не зьвярнуся,
Ніяк не натраплю
Вадзіцы хоць каплю,
Ды такой вадзіцы,
Ды з такой крыніцы,
Што, як хто нап’ецца,
Дык вольным стаецца.
Грай, вясёла-ж грай
Або долю дай!..
..........
..........
Енчыш бязумоўку!
Не, ня будзе толку!
Кіну дудку тую,
А зраблю другую.
Цяпер зраблю дудку
Ад жалю, ад смутку,
Га, зраблю-ж другую,
Жалейку смутную, —
Ды каб так зайграла,
Каб зямля стагнала,
Вот каб як іграла:
Каб слязьмі прабрала,
Каб аж было жутка,
Вось то мая дудка!..
Вось зрабіў такую!
Дай-жа папрабую…
Ну дык грай-жа, грай-жа,
Усё спамінай-жа…
Што дзень і што ночы
Плач, як мае вочы,
Над народу доляй.
І плач што раз болей.
Плач так да астатка,
Галасі, як матка,
Хаваючы дзеці,
Дзень, другі і трэці.
Іграй сьлёзным тонам
Над народу сконам!
Каб ты так іграла,
Каб немарасьць брала.
Як сьлязы ня стане,
Заціхне іграньне.
Кінь наўкола вокам,
Дык крывавым сокам,
Не сьлязой заплачаш,
Як усё абачыш.
Як крыві ня стане, —
Тагды кончу граньне!



  1. Толькі.

Гэты твор быў апублікаваны да 1 студзеня 1929 года і знаходзіцца ў грамадскім набытку ўва ўсім свеце, бо аўтар памёр, прынамсі 100 гадоў таму.