Вікікрыніцы:Проза сёння/чэрвень
студзень | люты | сакавік | красавік | травень | чэрвень | |||||
ліпень | жнівень | верасень | кастрычнік | лістапад | снежань |
1 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
2 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
3 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
4 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
5 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
6 чэрвеня
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
7 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
8 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
9 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
10 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
11 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
12 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
13 чэрвеня (!)
«Gedali» — Eliza Ožeszkowa.
Wieczar letni na szyrokuju raŭninu paczynaŭ apuszczać užo zmrok pierahledzisty, ŭ katorym usio było jaszcze widna, chacia i pryciemniena. Žytniszcza u tym paŭstajuczym zmroku nie pieramienili swajaje žoŭtaj chwarby i niaroŭnaho pawierchu, darohi addzielalisia ad pola piaskowoj ŭstužkaj, mutna bialiłasia ćwituszczaja hreczycha, pukatymi zdawalisia palawyje hruszy, a topali styrczali nad pabłytanymi linijami budynkoŭ małoha chfalwarku, bytcam wysokije stoŭpy. Na adnym baku nieba błukałasia jaszcze ahnistaja czyrwonaść zachodu, na druhim śpiortyje chmary pastali takim muram ciomnym, szto možna było uhledzić u hetym wobraz wystupajuczaj noczy. Ciopła i cicha. U žytniku adzywalisia tolki niekali pierepiołki, nad biełaj hreczkaj zaczarnieŭ czasam nietapyr i, pralacieŭszy poŭkruham, hinuŭ hdzieści, dy iržannie kanioŭ czutno było z niedalokaje paszy. Zwieryna, ptuszki, rabaki — usie spali; ludziej tak sama ani widać, ani czuwać; ab žycciu ich tolki hawaryli niekolki wohnikoŭ, mihaciaczych siarod budynkoŭ chwalwarku.
U hetym zmroku i maŭczanni szyrokich sonnych paloŭ adzin tolki czaławiek iszoŭ darohaju, abapoł katoraj staryje wierby zwieszwali swaje huzawataje, śmieszna pawykruczwanaje hallo. Ale nie kierawaŭsia mokraho harachawiennia i, pierastajuczy jeść, jakby adpaczywaŭ u cichaj roskoszy.
14 чэрвеня
Цяпер ідзе дзяржаўнае будаўніцтво. Натуральна, паўстае думка аб тэрмінальогіі дзяржаўных ўстановаў, т.—е. ці астауляць нам цяперашнія, чужыя нам найменні ўстановаў, ці мы павінны вярнуцца да найменняў нашага дзяржаўнага права, — да родных, часам забытых ужо намі, тэрмінаў.
Як я прыкмеціў, маладое пакаленне ужо вырасло, ні ведаючы ужывання многіх тэрмінаў. Але яшчэ у 80-х гг. і у селах і у мястэчках панавала старасьвецкая тэрмінальогія: казначэйство называлі скарбам, предводителя дворянства — маршалкам і т.д.
Мне здаецца, што мы павінны вярнуцца да тэрмінальогіі роднага дзяржаўнага права, каторае у сёлах будзе і цяпер больш зразумелае за анямечаныя расійскія найменні. Вось некалькі тэрмінаў с тлумачэннем іх значэння.
Слова рэспубліка у нашай мове німа; трэба ужываць — Рэч Паспалітая, як мы гэты тэрмін ужывалі с 16-го да паловы 19-го веку. Парлямэнт павінен адтрымаць найменне Вальнаго Сойму, а Устаноўчы Сойм — Вялікаго Вальнаго Сойму; старшыня парлямэнту — маршалак галоўны; дэпутаты — паслы; рада міністраў —Рада. У складзі Рады павінны мець мейсцо гэткія міністры: канцлер, (старшыня, або міністар міжнародных спраў); падскарбі земскі (міністар фінансаў); маршалак земскі (міністар юстыцыі); гэтман (міністр вайсковы). Для другіх міністраў трэба будзе камбінаваць найменні.
15 чэрвеня (!)
Цяпер ідзе дзяржаўнае будаўніцтво. Натуральна, паўстае думка аб тэрмінальогіі дзяржаўных ўстановаў, т.—е. ці астауляць нам цяперашнія, чужыя нам найменні ўстановаў, ці мы павінны вярнуцца да найменняў нашага дзяржаўнага права, — да родных, часам забытых ужо намі, тэрмінаў.
Як я прыкмеціў, маладое пакаленне ужо вырасло, ні ведаючы ужывання многіх тэрмінаў. Але яшчэ у 80-х гг. і у селах і у мястэчках панавала старасьвецкая тэрмінальогія: казначэйство называлі скарбам, предводителя дворянства — маршалкам і т.д.
Мне здаецца, што мы павінны вярнуцца да тэрмінальогіі роднага дзяржаўнага права, каторае у сёлах будзе і цяпер больш зразумелае за анямечаныя расійскія найменні. Вось некалькі тэрмінаў с тлумачэннем іх значэння.
Слова рэспубліка у нашай мове німа; трэба ужываць — Рэч Паспалітая, як мы гэты тэрмін ужывалі с 16-го да паловы 19-го веку. Парлямэнт павінен адтрымаць найменне Вальнаго Сойму, а Устаноўчы Сойм — Вялікаго Вальнаго Сойму; старшыня парлямэнту — маршалак галоўны; дэпутаты — паслы; рада міністраў —Рада. У складзі Рады павінны мець мейсцо гэткія міністры: канцлер, (старшыня, або міністар міжнародных спраў); падскарбі земскі (міністар фінансаў); маршалак земскі (міністар юстыцыі); гэтман (міністр вайсковы). Для другіх міністраў трэба будзе камбінаваць найменні.
16 чэрвеня (!)
«Паляшук і чорт» — Казка, запісаў Аляксандр Сержпутоўскі.
Лю́дзи ка́жуць, — ко́лись дак гэ: дзѣ бало́то, там и чорт. Але не то штоб тǒлько ў бало́це, куды́ ни зирни́, ўсю́ды тра́пиш ґэ́стую не́чысь. Вада́ ба́ло кишы́ць чарценя́тами. Тǒльки на Вадо́хрыщэ (Боґоявленіе), як павыґаня́юць чарце́й з вады́, та ены́ таўку́тца ў павѣ́тры да паднима́юць таку́ю хви́лю, што ни пи, ни ѣж и з хаты не лѣ́зь. Заты́м-то па Вадо́хрыщы за́ўжды быва́юць ґане́бные меце́лицы. Ча́сам усхо́дзитца така́я круцѣ́ль да завиру́ха, што спрэ́су пазано́сиць вески. Беда́ таґды́ ў по́ли: свѣ́ту Бо́жаґо не бачно́. Пападу́тца ў по́ли лю́дзи, дак нечы́сцики закру́цяць их кале́ са́маґо села́ да й заґу́бяць. Ба́ло баґа́цько хви́ля ни́щыла людзе́й. Цепе́р ужэ́ рє́дко быва́е ґане́бная завиру́ха, бо меныш ста́ло чарце́й, а чарценя́та спрэ́су перавели́са: их Илья́ паби́ў ґро́мам, а друґи́е не раджа́ютца. Перш чэ́рци были́ ве́льми плǒдные, але Палешу́к перахитры́ў и чǒрта. От як то́е было́. Абабра́ў сабѣ́ Палешу́к седзи́бу пами́ж бало́та кале́ раки́ да й дава́й там раби́ць будǒўлю. Збудава́ў ё́н сабѣ́ перш стано́к, накла́ў аґню́, налави́ў вьюнǒў, напьё́к их, наѣ́ўса да й апѣ́каетца сабѣ́ кале́ аґню́. Ба́чыць чорт, што Палешук не лека́етца ни бало́та, ни раки́, ни лѣ́су, от и дава́й ё́н усю́дах пужа́ць чалавѣ́ка, дава́й раби́ць ему́ ўселя́кую па́кась, каб вы́ґнаць еґо́ з таѣ́ седзи́бы. Куды Палешу́к ни су́нетца, чорт ужэ́ там чака́е да наро́виць, каб зраби́ць яку́юсь па́кась. Пашоў чалавѣ́к у лѣс, каб наґле́дзяць зда́тнаго дзе́рава сабѣ́ на будǒўлю, а тут чорт дава́й еґо́ вадзи́ць да кружы́ць, каб ен заблудзи́ўса да й заґи́б. Але́ Палешу́к идзе́ сабѣ́ па лѣ́се да ўсе залы́свае сакѣ́ркаю дзераўля́ки. Вадзиў-вадзи́ў чорт Палешука́ па лѣ́се, кружы́ў-кружы́ў, аж сам заплу́таўса, а той наґле́дзяў сабѣ́ зда́тнаґо дзе́рава, надра́ў лы́ка на ла́пци да й пашо́ў про́сто да ґаспо́ды, пазира́ючи на залы́сленые дзераўля́ки. Ба́чыць чорт, што чалавѣ́к не заблудзи́ўса, забѣ́ґ упе́рад, сустрє́ўса да й пыта́е, на што ё́н залы́сиў так баґа́цько дзераўля́чын. — Гэ́то мнѣ зда́тнае дзе́раво на будǒўлю — кажэ Палешук. На што-ж табѣ́ так баґато? — Я хачу́ забудава́ць усе Палѣ́се.
17 чэрвеня (!)
«Паляшук і чорт» — Казка, запісаў Аляксандр Сержпутоўскі.
Лю́дзи ка́жуць, — ко́лись дак гэ: дзѣ бало́то, там и чорт. Але не то штоб тǒлько ў бало́це, куды́ ни зирни́, ўсю́ды тра́пиш ґэ́стую не́чысь. Вада́ ба́ло кишы́ць чарценя́тами. Тǒльки на Вадо́хрыщэ (Боґоявленіе), як павыґаня́юць чарце́й з вады́, та ены́ таўку́тца ў павѣ́тры да паднима́юць таку́ю хви́лю, што ни пи, ни ѣж и з хаты не лѣ́зь. Заты́м-то па Вадо́хрыщы за́ўжды быва́юць ґане́бные меце́лицы. Ча́сам усхо́дзитца така́я круцѣ́ль да завиру́ха, што спрэ́су пазано́сиць вески. Беда́ таґды́ ў по́ли: свѣ́ту Бо́жаґо не бачно́. Пападу́тца ў по́ли лю́дзи, дак нечы́сцики закру́цяць их кале́ са́маґо села́ да й заґу́бяць. Ба́ло баґа́цько хви́ля ни́щыла людзе́й. Цепе́р ужэ́ рє́дко быва́е ґане́бная завиру́ха, бо меныш ста́ло чарце́й, а чарценя́та спрэ́су перавели́са: их Илья́ паби́ў ґро́мам, а друґи́е не раджа́ютца. Перш чэ́рци были́ ве́льми плǒдные, але Палешу́к перахитры́ў и чǒрта. От як то́е было́. Абабра́ў сабѣ́ Палешу́к седзи́бу пами́ж бало́та кале́ раки́ да й дава́й там раби́ць будǒўлю. Збудава́ў ё́н сабѣ́ перш стано́к, накла́ў аґню́, налави́ў вьюнǒў, напьё́к их, наѣ́ўса да й апѣ́каетца сабѣ́ кале́ аґню́. Ба́чыць чорт, што Палешук не лека́етца ни бало́та, ни раки́, ни лѣ́су, от и дава́й ё́н усю́дах пужа́ць чалавѣ́ка, дава́й раби́ць ему́ ўселя́кую па́кась, каб вы́ґнаць еґо́ з таѣ́ седзи́бы. Куды Палешу́к ни су́нетца, чорт ужэ́ там чака́е да наро́виць, каб зраби́ць яку́юсь па́кась. Пашоў чалавѣ́к у лѣс, каб наґле́дзяць зда́тнаго дзе́рава сабѣ́ на будǒўлю, а тут чорт дава́й еґо́ вадзи́ць да кружы́ць, каб ен заблудзи́ўса да й заґи́б. Але́ Палешу́к идзе́ сабѣ́ па лѣ́се да ўсе залы́свае сакѣ́ркаю дзераўля́ки. Вадзиў-вадзи́ў чорт Палешука́ па лѣ́се, кружы́ў-кружы́ў, аж сам заплу́таўса, а той наґле́дзяў сабѣ́ зда́тнаґо дзе́рава, надра́ў лы́ка на ла́пци да й пашо́ў про́сто да ґаспо́ды, пазира́ючи на залы́сленые дзераўля́ки. Ба́чыць чорт, што чалавѣ́к не заблудзи́ўса, забѣ́ґ упе́рад, сустрє́ўса да й пыта́е, на што ё́н залы́сиў так баґа́цько дзераўля́чын. — Гэ́то мнѣ зда́тнае дзе́раво на будǒўлю — кажэ Палешук. На што-ж табѣ́ так баґато? — Я хачу́ забудава́ць усе Палѣ́се.
18 чэрвеня (!)
«Паляшук і чорт» — Казка, запісаў Аляксандр Сержпутоўскі.
Лю́дзи ка́жуць, — ко́лись дак гэ: дзѣ бало́то, там и чорт. Але не то штоб тǒлько ў бало́це, куды́ ни зирни́, ўсю́ды тра́пиш ґэ́стую не́чысь. Вада́ ба́ло кишы́ць чарценя́тами. Тǒльки на Вадо́хрыщэ (Боґоявленіе), як павыґаня́юць чарце́й з вады́, та ены́ таўку́тца ў павѣ́тры да паднима́юць таку́ю хви́лю, што ни пи, ни ѣж и з хаты не лѣ́зь. Заты́м-то па Вадо́хрыщы за́ўжды быва́юць ґане́бные меце́лицы. Ча́сам усхо́дзитца така́я круцѣ́ль да завиру́ха, што спрэ́су пазано́сиць вески. Беда́ таґды́ ў по́ли: свѣ́ту Бо́жаґо не бачно́. Пападу́тца ў по́ли лю́дзи, дак нечы́сцики закру́цяць их кале́ са́маґо села́ да й заґу́бяць. Ба́ло баґа́цько хви́ля ни́щыла людзе́й. Цепе́р ужэ́ рє́дко быва́е ґане́бная завиру́ха, бо меныш ста́ло чарце́й, а чарценя́та спрэ́су перавели́са: их Илья́ паби́ў ґро́мам, а друґи́е не раджа́ютца. Перш чэ́рци были́ ве́льми плǒдные, але Палешу́к перахитры́ў и чǒрта. От як то́е было́. Абабра́ў сабѣ́ Палешу́к седзи́бу пами́ж бало́та кале́ раки́ да й дава́й там раби́ць будǒўлю. Збудава́ў ё́н сабѣ́ перш стано́к, накла́ў аґню́, налави́ў вьюнǒў, напьё́к их, наѣ́ўса да й апѣ́каетца сабѣ́ кале́ аґню́. Ба́чыць чорт, што Палешук не лека́етца ни бало́та, ни раки́, ни лѣ́су, от и дава́й ё́н усю́дах пужа́ць чалавѣ́ка, дава́й раби́ць ему́ ўселя́кую па́кась, каб вы́ґнаць еґо́ з таѣ́ седзи́бы. Куды Палешу́к ни су́нетца, чорт ужэ́ там чака́е да наро́виць, каб зраби́ць яку́юсь па́кась. Пашоў чалавѣ́к у лѣс, каб наґле́дзяць зда́тнаго дзе́рава сабѣ́ на будǒўлю, а тут чорт дава́й еґо́ вадзи́ць да кружы́ць, каб ен заблудзи́ўса да й заґи́б. Але́ Палешу́к идзе́ сабѣ́ па лѣ́се да ўсе залы́свае сакѣ́ркаю дзераўля́ки. Вадзиў-вадзи́ў чорт Палешука́ па лѣ́се, кружы́ў-кружы́ў, аж сам заплу́таўса, а той наґле́дзяў сабѣ́ зда́тнаґо дзе́рава, надра́ў лы́ка на ла́пци да й пашо́ў про́сто да ґаспо́ды, пазира́ючи на залы́сленые дзераўля́ки. Ба́чыць чорт, што чалавѣ́к не заблудзи́ўса, забѣ́ґ упе́рад, сустрє́ўса да й пыта́е, на што ё́н залы́сиў так баґа́цько дзераўля́чын. — Гэ́то мнѣ зда́тнае дзе́раво на будǒўлю — кажэ Палешук. На што-ж табѣ́ так баґато? — Я хачу́ забудава́ць усе Палѣ́се.
19 чэрвеня (!)
«Паляшук і чорт» — Казка, запісаў Аляксандр Сержпутоўскі.
Лю́дзи ка́жуць, — ко́лись дак гэ: дзѣ бало́то, там и чорт. Але не то штоб тǒлько ў бало́це, куды́ ни зирни́, ўсю́ды тра́пиш ґэ́стую не́чысь. Вада́ ба́ло кишы́ць чарценя́тами. Тǒльки на Вадо́хрыщэ (Боґоявленіе), як павыґаня́юць чарце́й з вады́, та ены́ таўку́тца ў павѣ́тры да паднима́юць таку́ю хви́лю, што ни пи, ни ѣж и з хаты не лѣ́зь. Заты́м-то па Вадо́хрыщы за́ўжды быва́юць ґане́бные меце́лицы. Ча́сам усхо́дзитца така́я круцѣ́ль да завиру́ха, што спрэ́су пазано́сиць вески. Беда́ таґды́ ў по́ли: свѣ́ту Бо́жаґо не бачно́. Пападу́тца ў по́ли лю́дзи, дак нечы́сцики закру́цяць их кале́ са́маґо села́ да й заґу́бяць. Ба́ло баґа́цько хви́ля ни́щыла людзе́й. Цепе́р ужэ́ рє́дко быва́е ґане́бная завиру́ха, бо меныш ста́ло чарце́й, а чарценя́та спрэ́су перавели́са: их Илья́ паби́ў ґро́мам, а друґи́е не раджа́ютца. Перш чэ́рци были́ ве́льми плǒдные, але Палешу́к перахитры́ў и чǒрта. От як то́е было́. Абабра́ў сабѣ́ Палешу́к седзи́бу пами́ж бало́та кале́ раки́ да й дава́й там раби́ць будǒўлю. Збудава́ў ё́н сабѣ́ перш стано́к, накла́ў аґню́, налави́ў вьюнǒў, напьё́к их, наѣ́ўса да й апѣ́каетца сабѣ́ кале́ аґню́. Ба́чыць чорт, што Палешук не лека́етца ни бало́та, ни раки́, ни лѣ́су, от и дава́й ё́н усю́дах пужа́ць чалавѣ́ка, дава́й раби́ць ему́ ўселя́кую па́кась, каб вы́ґнаць еґо́ з таѣ́ седзи́бы. Куды Палешу́к ни су́нетца, чорт ужэ́ там чака́е да наро́виць, каб зраби́ць яку́юсь па́кась. Пашоў чалавѣ́к у лѣс, каб наґле́дзяць зда́тнаго дзе́рава сабѣ́ на будǒўлю, а тут чорт дава́й еґо́ вадзи́ць да кружы́ць, каб ен заблудзи́ўса да й заґи́б. Але́ Палешу́к идзе́ сабѣ́ па лѣ́се да ўсе залы́свае сакѣ́ркаю дзераўля́ки. Вадзиў-вадзи́ў чорт Палешука́ па лѣ́се, кружы́ў-кружы́ў, аж сам заплу́таўса, а той наґле́дзяў сабѣ́ зда́тнаґо дзе́рава, надра́ў лы́ка на ла́пци да й пашо́ў про́сто да ґаспо́ды, пазира́ючи на залы́сленые дзераўля́ки. Ба́чыць чорт, што чалавѣ́к не заблудзи́ўса, забѣ́ґ упе́рад, сустрє́ўса да й пыта́е, на што ё́н залы́сиў так баґа́цько дзераўля́чын. — Гэ́то мнѣ зда́тнае дзе́раво на будǒўлю — кажэ Палешук. На што-ж табѣ́ так баґато? — Я хачу́ забудава́ць усе Палѣ́се.
20 чэрвеня (!)
«Паляшук і чорт» — Казка, запісаў Аляксандр Сержпутоўскі.
Лю́дзи ка́жуць, — ко́лись дак гэ: дзѣ бало́то, там и чорт. Але не то штоб тǒлько ў бало́це, куды́ ни зирни́, ўсю́ды тра́пиш ґэ́стую не́чысь. Вада́ ба́ло кишы́ць чарценя́тами. Тǒльки на Вадо́хрыщэ (Боґоявленіе), як павыґаня́юць чарце́й з вады́, та ены́ таўку́тца ў павѣ́тры да паднима́юць таку́ю хви́лю, што ни пи, ни ѣж и з хаты не лѣ́зь. Заты́м-то па Вадо́хрыщы за́ўжды быва́юць ґане́бные меце́лицы. Ча́сам усхо́дзитца така́я круцѣ́ль да завиру́ха, што спрэ́су пазано́сиць вески. Беда́ таґды́ ў по́ли: свѣ́ту Бо́жаґо не бачно́. Пападу́тца ў по́ли лю́дзи, дак нечы́сцики закру́цяць их кале́ са́маґо села́ да й заґу́бяць. Ба́ло баґа́цько хви́ля ни́щыла людзе́й. Цепе́р ужэ́ рє́дко быва́е ґане́бная завиру́ха, бо меныш ста́ло чарце́й, а чарценя́та спрэ́су перавели́са: их Илья́ паби́ў ґро́мам, а друґи́е не раджа́ютца. Перш чэ́рци были́ ве́льми плǒдные, але Палешу́к перахитры́ў и чǒрта. От як то́е было́. Абабра́ў сабѣ́ Палешу́к седзи́бу пами́ж бало́та кале́ раки́ да й дава́й там раби́ць будǒўлю. Збудава́ў ё́н сабѣ́ перш стано́к, накла́ў аґню́, налави́ў вьюнǒў, напьё́к их, наѣ́ўса да й апѣ́каетца сабѣ́ кале́ аґню́. Ба́чыць чорт, што Палешук не лека́етца ни бало́та, ни раки́, ни лѣ́су, от и дава́й ё́н усю́дах пужа́ць чалавѣ́ка, дава́й раби́ць ему́ ўселя́кую па́кась, каб вы́ґнаць еґо́ з таѣ́ седзи́бы. Куды Палешу́к ни су́нетца, чорт ужэ́ там чака́е да наро́виць, каб зраби́ць яку́юсь па́кась. Пашоў чалавѣ́к у лѣс, каб наґле́дзяць зда́тнаго дзе́рава сабѣ́ на будǒўлю, а тут чорт дава́й еґо́ вадзи́ць да кружы́ць, каб ен заблудзи́ўса да й заґи́б. Але́ Палешу́к идзе́ сабѣ́ па лѣ́се да ўсе залы́свае сакѣ́ркаю дзераўля́ки. Вадзиў-вадзи́ў чорт Палешука́ па лѣ́се, кружы́ў-кружы́ў, аж сам заплу́таўса, а той наґле́дзяў сабѣ́ зда́тнаґо дзе́рава, надра́ў лы́ка на ла́пци да й пашо́ў про́сто да ґаспо́ды, пазира́ючи на залы́сленые дзераўля́ки. Ба́чыць чорт, што чалавѣ́к не заблудзи́ўса, забѣ́ґ упе́рад, сустрє́ўса да й пыта́е, на што ё́н залы́сиў так баґа́цько дзераўля́чын. — Гэ́то мнѣ зда́тнае дзе́раво на будǒўлю — кажэ Палешук. На што-ж табѣ́ так баґато? — Я хачу́ забудава́ць усе Палѣ́се.
21 чэрвеня
«Неба і пекла» — Казка, запісаў Аляксандр Сержпутоўскі.
Вѣ́дамо, маска́ль ничо́ґо не баи́тца, бо яки́х стра́хаў ему́ не давело́со на свае́м веку́ бачыць, яко́е беды́ перабыць. Пасла́ли маскаля́ ў чужы́ край. Ишо́ў е́н, ишо́ў да й заблудзи́ўса. Падхо́дзиць е́н к таму́ мѣ́йсцу, гдзѣ канча́етца земля́. Нѣ́льґа йци да́лей. — Дай, паначу́ю, — ду́мае маска́ль. Уби́ў ґэ́то е́н у не́бо ґвǒзд, павѣ́сиў свǒй клу́нак, накла́ў аґню́, ле́ґ и паку́рвае люльку. Чу́юць у не́бе, што хтось сту́кае ў сцѣ́ну (а ґэ́то маска́ль ґвǒзд заґаня́ў) и пасла́ли двух ане́лаў, паба́чыць, хто тамъ. Спусци́лиса два ане́лы па тэ́нчы на зе́млю й падхо́дзяць к маскалю́. А маска́ль тым ча́сам трохи прыкурхну́ў. Ба́чаць ане́лы, што маска́ль лежы́ць на ґо́луй земли́, падлажы́ўшы ка́мень пад ґо́лаў; шко́да им ста́ло маскаля́. Дава́й ены́ еґо́ будзи́ць. От збудзи́ли ане́лы маскаля́ й павели́ еґо́ ў не́бо. Прыхо́дзяць ены́ ў не́бо. Пазира́е маска́ль ва ўсѣ кутки́: нико́ли е́н тако́ґо дзи́ва не ба́чыў. Разчу́хаўса маска́ль, ужэ́ й спаць не хо́чэ; пашо́ў е́н аґляда́ць не́бо. До́ўґо хадзи́ў маска́ль, ґлядзѣ́ў: ве́льми ўсю́ды ґо́жэ. Тǒлько захацѣ́ласо ему́ закуры́ць лю́льку; хапи́ўса, е́н, аж лю́льку й цюцю́н зґуби́ў, як ишо́ў у не́бо. Про́сиць маска́ль у ане́лаў цюцюну́, а ты́е ка́жуць, што ў не́бе ку́раць тǒлько ла́дунам, а тако́ґо паґа́наґо зѣ́лья, як цюцю́н, што вы́рас на мо́ґлицахъ з ріесіеlki (vulva) ку́рвы, ў не́бе нема́. — А ґарє́лка е? — пыта́е маска́ль. — И ґарє́лки нема́, — ка́жуць ане́лы, — бо й ґарє́лку чорт вы́думаў. — Пахадзи́ў, пахадзи́ў маска́ль па не́бу, ба́чыць, што светы́е ни ку́раць лю́ляк, ни пью́ць ґарє́лки, ни смею́тца, ни пѣ́сень не паю́ць, и мо́ташно ему́ ста́ло. Вѣ́дамо, не мажэ́ чалавѣ́к ци́хенько седзѣ́ць, бы намале́ваны светы́. И пашо́ў маска́ль шука́ць тако́ґо мѣ́йсца, ґдзѣ́ ве́село. Ишо́ў е́н, ишо́ў, заґлядзѣ́ўса й упа́ў з ра́ю ў низ. До́ўґо ё́н лецѣ́ў, але ось зачапи́ўса на аси́не за сук и пави́с. Хацѣ́ў маска́ль атчапи́тца, да й упа́ў далǒў. Чуць не заби́ўса е́н: лежы́ць, бы пласт. Ось падхо́дзиць к ему́ яки́сь пани́ч. — Ци нема́ ча́рки гарє́лки? — пыта́е маска́ль. — Е, ка́жэ панич, и прыне́с маскалю́ цє́лую пляжку. Глыну́ў маска́ль и не лыс. Усхапи́ўса е́н да й пыта́е, ци нема́ цюцюну́ й лю́льки. — Е, ўсе е. — Гдзѣ ґэ́то я? — пыта́етца маска́ль. — У пе́кле. — Аджэ́ ґэ́то пе́кне, бо ўсе е: й цюцю́н, и лю́лька, й ґарє́лка, а онъ смѣх и пѣ́сни. От ґэ́то дак пе́кне! — И аста́ўса маска́ль у пе́кле, не хо́чэ ў не́бо, бо там ве́льми ўсе свето́е, а чалавѣ́к грє́шны.
22 чэрвеня (!)
«Бацькаўшчына» — Кузьма Чорны.
Каб ведаць колькі працы павінен быў тут класьці чалавек, трэба самому ўбачыць гэтую дзялянку. І камяніца, і глей. Камяніца — наверсе. Там каржакаваты хвойнічак, як і запамятаюць людзі, усё гэтакі-ж самы, росту яму няма. Некаторыя хвоі аж на ралы пабіліся, вершаліна часта віламі ўбок пайшла. Тут камяніца скрозь. Гэта — узгорак над балотам, над асакою, над сіўцом у лагу. Пакуль з узгорку ў балота, яшчэ як на злосьць тую, нібыта і мурог у вочы кінецца, а падыдзеш бліжэй, дык там сівец нібыта што і добрае. Калі мінуць хвойнічак, ідучы ўгару праз яго, дык праз чвэртку кілёмэтра якога разьбяжыцца поле і шлях. Тут трапіш усё-адно як у якую-небудзь іншую краіну: поле ўрадлівае, глею, каменьня — нізваньня. Шлях — гасьцінец. Старасьвецкія бярозавыя прысады загінаюцца ўправа, а адтуль ужо спрадвеку патыхала панскім духам: глухенькае месца, панскае і шляхэчае гняздо. Места — так, мае завулкаў і вуліц пад пяцьдзесят; невялічкі гарадок. Стаўшы на ўзгорку, акрай каржакаватага хвойнічку, відаць: чорная вежа сярэднявяковага княжага замку, шэрая касьцёльная вежа, зялёная царкоўная, рудая (абшарпаная бляха) былога бэрнардынскага кляштару. Гэты кляштар, пасьля паўстаньня шэсьцьдзесят трэцяга году, расійская імпэрская ўлада скасавала. Там толькі ў аднэй двухпавярховай мураванай афіцыне, што ў глыбі двара, жылі два ксяндзы і іхнія пакаёўкі, даволі такі дзябёлыя і ў самай жаночай моцы кабеціны. Калі з ветрам, дык тут у хвойнічку нават чуваць як вызвоньваюць гадзіны на замкавай вежы, або як звоняць на мшу ў касьцеле ці ў царкве. Гукі гэтыя за дзесяць кілёмэтраў даходзяць сюды выразна. Места гэта тут відаць добра; яно стаіць на даволі такі вялікім узгорку.
23 чэрвеня (!)
«Бацькаўшчына» — Кузьма Чорны.
Каб ведаць колькі працы павінен быў тут класьці чалавек, трэба самому ўбачыць гэтую дзялянку. І камяніца, і глей. Камяніца — наверсе. Там каржакаваты хвойнічак, як і запамятаюць людзі, усё гэтакі-ж самы, росту яму няма. Некаторыя хвоі аж на ралы пабіліся, вершаліна часта віламі ўбок пайшла. Тут камяніца скрозь. Гэта — узгорак над балотам, над асакою, над сіўцом у лагу. Пакуль з узгорку ў балота, яшчэ як на злосьць тую, нібыта і мурог у вочы кінецца, а падыдзеш бліжэй, дык там сівец нібыта што і добрае. Калі мінуць хвойнічак, ідучы ўгару праз яго, дык праз чвэртку кілёмэтра якога разьбяжыцца поле і шлях. Тут трапіш усё-адно як у якую-небудзь іншую краіну: поле ўрадлівае, глею, каменьня — нізваньня. Шлях — гасьцінец. Старасьвецкія бярозавыя прысады загінаюцца ўправа, а адтуль ужо спрадвеку патыхала панскім духам: глухенькае месца, панскае і шляхэчае гняздо. Места — так, мае завулкаў і вуліц пад пяцьдзесят; невялічкі гарадок. Стаўшы на ўзгорку, акрай каржакаватага хвойнічку, відаць: чорная вежа сярэднявяковага княжага замку, шэрая касьцёльная вежа, зялёная царкоўная, рудая (абшарпаная бляха) былога бэрнардынскага кляштару. Гэты кляштар, пасьля паўстаньня шэсьцьдзесят трэцяга году, расійская імпэрская ўлада скасавала. Там толькі ў аднэй двухпавярховай мураванай афіцыне, што ў глыбі двара, жылі два ксяндзы і іхнія пакаёўкі, даволі такі дзябёлыя і ў самай жаночай моцы кабеціны. Калі з ветрам, дык тут у хвойнічку нават чуваць як вызвоньваюць гадзіны на замкавай вежы, або як звоняць на мшу ў касьцеле ці ў царкве. Гукі гэтыя за дзесяць кілёмэтраў даходзяць сюды выразна. Места гэта тут відаць добра; яно стаіць на даволі такі вялікім узгорку.
24 чэрвеня
«Бацькаўшчына» — Кузьма Чорны.
Каб ведаць колькі працы павінен быў тут класьці чалавек, трэба самому ўбачыць гэтую дзялянку. І камяніца, і глей. Камяніца — наверсе. Там каржакаваты хвойнічак, як і запамятаюць людзі, усё гэтакі-ж самы, росту яму няма. Некаторыя хвоі аж на ралы пабіліся, вершаліна часта віламі ўбок пайшла. Тут камяніца скрозь. Гэта — узгорак над балотам, над асакою, над сіўцом у лагу. Пакуль з узгорку ў балота, яшчэ як на злосьць тую, нібыта і мурог у вочы кінецца, а падыдзеш бліжэй, дык там сівец нібыта што і добрае. Калі мінуць хвойнічак, ідучы ўгару праз яго, дык праз чвэртку кілёмэтра якога разьбяжыцца поле і шлях. Тут трапіш усё-адно як у якую-небудзь іншую краіну: поле ўрадлівае, глею, каменьня — нізваньня. Шлях — гасьцінец. Старасьвецкія бярозавыя прысады загінаюцца ўправа, а адтуль ужо спрадвеку патыхала панскім духам: глухенькае месца, панскае і шляхэчае гняздо. Места — так, мае завулкаў і вуліц пад пяцьдзесят; невялічкі гарадок. Стаўшы на ўзгорку, акрай каржакаватага хвойнічку, відаць: чорная вежа сярэднявяковага княжага замку, шэрая касьцёльная вежа, зялёная царкоўная, рудая (абшарпаная бляха) былога бэрнардынскага кляштару. Гэты кляштар, пасьля паўстаньня шэсьцьдзесят трэцяга году, расійская імпэрская ўлада скасавала. Там толькі ў аднэй двухпавярховай мураванай афіцыне, што ў глыбі двара, жылі два ксяндзы і іхнія пакаёўкі, даволі такі дзябёлыя і ў самай жаночай моцы кабеціны. Калі з ветрам, дык тут у хвойнічку нават чуваць як вызвоньваюць гадзіны на замкавай вежы, або як звоняць на мшу ў касьцеле ці ў царкве. Гукі гэтыя за дзесяць кілёмэтраў даходзяць сюды выразна. Места гэта тут відаць добра; яно стаіць на даволі такі вялікім узгорку.
25 чэрвеня
Брашура гістарычнага характару, прысьвечаная супрацьстаяньню беларусаў і палякаў. Напісаная ў форме гутаркі. Была выдадзеная ў Коўне ў 1921 годзе.
«Дауно, дауно, у старадауныя часы, больш як 12 сот таму гадоу (у VII і VIII сталецьцях), нашыя продкі—беларусы тагды яшчэ меушыя назову крывічоу, былі народам магутным, вялікім і вольным. Было жыцьце іх слаўнае; мелі яны і гарады вялікіе: як Полацак, Смаленск, Турау і Менск, Гомель і Слуцак, Слонім і Ваукавыск, Горадню на Нёмані і іншыя. Былі яны самі сабе паны. Апрацовывалі сваю землю, дзе хто, сядзеу. Бралі мёд у бары са сваіх борцёу, хто сколькі хацеу. Палевалі за зьверам дзікім у сваіх пушчах, у барох, ці за зубрам касматым, ці за турам страшным, ці за аленям, ды лосям, ці за лісом ды вауком, ці то і за самым мядзьведзям—сілачом. Лавілі рыбу уселякую у сваіх рэках многаводных: у Дняпры і Нёмане слауных, у Прыпяці, у Дзьвіне, на Бугу і Нарэві рацэ, у багнах Шчары і Мухауца, Бярэзіны ды Бабра, адкуль даставалі яны і рыбу здаровую, ды і скурау немала бабровых. Мелі яны усяго даволі, і жылося ім добра, вольна. Разьліваліся іх вольныя песьні ад Дзьвіны да Бабра і ад Буга да Дняпра па усяму вялікаму абшару беларускаму. Не зналі яны ні паншчыны, ні паноу, бо не было яшчэ тагды ні Варшавы, ні Масквы.
Масква куды пазьней збудавалася, ня больш таму семсот гадоу. Польшча-ж толькі тады пачынала складацца з „ляхаускіх“ плямёнау. „Ляхамі“ тады іх звалі. Там розныя плямёны былі: мазуры, кракавякі, кашубы, памаракі і іншыя.»
26 чэрвеня (!)
Брашура гістарычнага характару, прысьвечаная супрацьстаяньню беларусаў і палякаў. Напісаная ў форме гутаркі. Была выдадзеная ў Коўне ў 1921 годзе.
«Дауно, дауно, у старадауныя часы, больш як 12 сот таму гадоу (у VII і VIII сталецьцях), нашыя продкі—беларусы тагды яшчэ меушыя назову крывічоу, былі народам магутным, вялікім і вольным. Было жыцьце іх слаўнае; мелі яны і гарады вялікіе: як Полацак, Смаленск, Турау і Менск, Гомель і Слуцак, Слонім і Ваукавыск, Горадню на Нёмані і іншыя. Былі яны самі сабе паны. Апрацовывалі сваю землю, дзе хто, сядзеу. Бралі мёд у бары са сваіх борцёу, хто сколькі хацеу. Палевалі за зьверам дзікім у сваіх пушчах, у барох, ці за зубрам касматым, ці за турам страшным, ці за аленям, ды лосям, ці за лісом ды вауком, ці то і за самым мядзьведзям—сілачом. Лавілі рыбу уселякую у сваіх рэках многаводных: у Дняпры і Нёмане слауных, у Прыпяці, у Дзьвіне, на Бугу і Нарэві рацэ, у багнах Шчары і Мухауца, Бярэзіны ды Бабра, адкуль даставалі яны і рыбу здаровую, ды і скурау немала бабровых. Мелі яны усяго даволі, і жылося ім добра, вольна. Разьліваліся іх вольныя песьні ад Дзьвіны да Бабра і ад Буга да Дняпра па усяму вялікаму абшару беларускаму. Не зналі яны ні паншчыны, ні паноу, бо не было яшчэ тагды ні Варшавы, ні Масквы.
Масква куды пазьней збудавалася, ня больш таму семсот гадоу. Польшча-ж толькі тады пачынала складацца з „ляхаускіх“ плямёнау. „Ляхамі“ тады іх звалі. Там розныя плямёны былі: мазуры, кракавякі, кашубы, памаракі і іншыя.»
27 чэрвеня
Тэрыторыя, на якой жывуць Беларусы, на захадзі гранічыць с краем латышскім, Літвою і Польшаю, на поўдні—з Украінаю, на ўсходзі і поўначы—з Вялікарусамі. Найдаўжэйшая граніца—гэта граніца з Украінай, яна становіць трэцюю часьць усей гранічнай лініі, найкарацейшая — с Польшай. Паўднёвая граніца Беларусі праходзіць на поўнач Брэста-Літоўскага удоўж балот Прыпяці, аж да Чарнігава; ад гэтага места [гораду] простай ліняю на поўнач аж да, Ржэва і на поўнач ад Ржэва крывою ліняю да Рэжыцы ламанаю лініяй праз Дзьвінск аж да, Брэсту-Літоўскага. У сярэдзіні гэтай лініі агульнай масай жыво каля васьмі мільёнаў Беларусаў.
Беларусы вядуць свой род ад старынных плямёнаў Крывічоў і Дрэговічоў, к IX-му сталецьцю арганізаваных ў адну дзяржаву готскімі легіёнамі, прыйшоўшымі с Скандзінавіі. Латышы, паўночныя суседзі Беларусаў, дагэтуль называюць іх Крывічамі—«Kriwoi», а літоўцы клічуць іх Готамі—«Gudai».
Ад IX-а веку да XII-га гісторыя Беларусі—гэта працяг заядлых войнаў ў абарону свае незалежнасьці проціў рэшту рускіх [княжства Кіева—Украінскага, Наўгародскага і інш.]
Гэтая гіганцкая барацьба змусіла нарэшці княжэства Крывіцка-Беларускія, мала-памалу вольна злучыцца з Літвою, Ад XIII-га веку да другой палавіны XVI-га Беларусам, злучаным з Украінцамі і Літоўцамі, удалося стварыць магутную дзяржаву, вядомую ў гісторыі пад назвай Вялікага Княжаства Літоўска-Рускага. Язык беларускі быў языком адміністрацыі вялікіх княжстваў: па-беларуску пісаліся усе афіцыальныя і судовыя дакумэнты, адміністратыўныя акты, законы і летапісы княжаства.
28 чэрвеня (!)
Тэрыторыя, на якой жывуць Беларусы, на захадзі гранічыць с краем латышскім, Літвою і Польшаю, на поўдні—з Украінаю, на ўсходзі і поўначы—з Вялікарусамі. Найдаўжэйшая граніца—гэта граніца з Украінай, яна становіць трэцюю часьць усей гранічнай лініі, найкарацейшая — с Польшай. Паўднёвая граніца Беларусі праходзіць на поўнач Брэста-Літоўскага удоўж балот Прыпяці, аж да Чарнігава; ад гэтага места [гораду] простай ліняю на поўнач аж да, Ржэва і на поўнач ад Ржэва крывою ліняю да Рэжыцы ламанаю лініяй праз Дзьвінск аж да, Брэсту-Літоўскага. У сярэдзіні гэтай лініі агульнай масай жыво каля васьмі мільёнаў Беларусаў.
Беларусы вядуць свой род ад старынных плямёнаў Крывічоў і Дрэговічоў, к IX-му сталецьцю арганізаваных ў адну дзяржаву готскімі легіёнамі, прыйшоўшымі с Скандзінавіі. Латышы, паўночныя суседзі Беларусаў, дагэтуль называюць іх Крывічамі—«Kriwoi», а літоўцы клічуць іх Готамі—«Gudai».
Ад IX-а веку да XII-га гісторыя Беларусі—гэта працяг заядлых войнаў ў абарону свае незалежнасьці проціў рэшту рускіх [княжства Кіева—Украінскага, Наўгародскага і інш.]
Гэтая гіганцкая барацьба змусіла нарэшці княжэства Крывіцка-Беларускія, мала-памалу вольна злучыцца з Літвою, Ад XIII-га веку да другой палавіны XVI-га Беларусам, злучаным з Украінцамі і Літоўцамі, удалося стварыць магутную дзяржаву, вядомую ў гісторыі пад назвай Вялікага Княжаства Літоўска-Рускага. Язык беларускі быў языком адміністрацыі вялікіх княжстваў: па-беларуску пісаліся усе афіцыальныя і судовыя дакумэнты, адміністратыўныя акты, законы і летапісы княжаства.
29 чэрвеня
Дзеля таго, што саюзныя і ставарышаныя Дзяржавы, дзякуючы ўдачы свае зброі, вярнулі Польскаму Народу незалежнасьць, якой быў несправядліва пазбаўлены;
Дзеля таго, што Расейскі Урад адозваю 30 сакавіка 1917 г. згадзіўся на паварот незалежнага Польскага Гаспадарства;
Што Польскае Гаспадарства, якое цяпер фактычна спраўляе сувэрэнітэт над часьцямі быўшага Царства Расейскага, заселенымі ў большасьці Палякамі, ўжо прызнана Галоўнымі саюзнымі і ставарышанымі Дзяржавамі, як суварэннае і незалежнае Гаспадарства;
Дзеля таго, што на аснове Мірнага Трактату, зробленага з Нямеччынай саюзнымі і ставарышанымі Дзяржавамі, Трактату падпісанага Польшчаю, некаторыя тэрыторыі быўшага, Нямецкага Царства будуць далучаны да тэрыторыі Польшчы;
Што, як гаворыць спомнены Мірны Трактат, граніцы Польшчы, якія ў ім яшчэ не ўстаноўлены, маюць быць вызначанымі пасьля Галоўнымі саюзнымі і ставарышанымі Дзяржавамі;
Злучаныя Штаты Амэрыкі, Імпэрыя В. Брытаніі, Францыя, Італія і Японія з аднаго боку, і пацьвярджаючы сваё прызнаньне Гаспадарства Польскага, устаноўленага ўва ўспомненых граніцах, як сябра сям‘і нароодаў сувэрэннага і незалежнага, а таксама хочучы заўпэніць выпаўненьне 93 артыкулу спомненага Мірнага Трактату з Нямеччынай;
30 чэрвеня
Дзеля таго, што саюзныя і ставарышаныя Дзяржавы, дзякуючы ўдачы свае зброі, вярнулі Польскаму Народу незалежнасьць, якой быў несправядліва пазбаўлены;
Дзеля таго, што Расейскі Урад адозваю 30 сакавіка 1917 г. згадзіўся на паварот незалежнага Польскага Гаспадарства;
Што Польскае Гаспадарства, якое цяпер фактычна спраўляе сувэрэнітэт над часьцямі быўшага Царства Расейскага, заселенымі ў большасьці Палякамі, ўжо прызнана Галоўнымі саюзнымі і ставарышанымі Дзяржавамі, як суварэннае і незалежнае Гаспадарства;
Дзеля таго, што на аснове Мірнага Трактату, зробленага з Нямеччынай саюзнымі і ставарышанымі Дзяржавамі, Трактату падпісанага Польшчаю, некаторыя тэрыторыі быўшага, Нямецкага Царства будуць далучаны да тэрыторыі Польшчы;
Што, як гаворыць спомнены Мірны Трактат, граніцы Польшчы, якія ў ім яшчэ не ўстаноўлены, маюць быць вызначанымі пасьля Галоўнымі саюзнымі і ставарышанымі Дзяржавамі;
Злучаныя Штаты Амэрыкі, Імпэрыя В. Брытаніі, Францыя, Італія і Японія з аднаго боку, і пацьвярджаючы сваё прызнаньне Гаспадарства Польскага, устаноўленага ўва ўспомненых граніцах, як сябра сям‘і нароодаў сувэрэннага і незалежнага, а таксама хочучы заўпэніць выпаўненьне 93 артыкулу спомненага Мірнага Трактату з Нямеччынай;