Вікікрыніцы:Проза сёння/лістапад
студзень | люты | сакавік | красавік | травень | чэрвень | |||||
ліпень | жнівень | верасень | кастрычнік | лістапад | снежань |
1 лістапада (!)
«Выстагнаўся» — Якуб Колас.
Іван Кіслы гараваў ўсё сваё жыцьцё. Усё горэ было ў тым, што ў гэтаго гора было ешчэ сваё горэ: заўсёды выпадала так, што беднаму Івану ніколі не удавалася выплакацца, выгаравацца, выскардзіцца і гэтым самым выліць з душы ўсю гаркату, усю боль пахілаго жыцьця. І ўсё складалася, як сумыслу, якбы нейчая злая воля неатступна цягнулася за Іванам і не давала яму здарэньня аблягчыць яго душу. Цягнулася яна з даўных-даўных часаў, с тых часаў, калі Івана ешчэ трудна было адлічыць ад Мар’і, іначэй сказаўшы, калі Іван ешчэ пехатой хадзіў пад стол. Разравецца, бывала, Іван… ды каб-жэ разроўся, як людзі: толькі скрывіць губы, глядзіш — ужо маці зьнімае хвартух і мабілізуе паскі на Іванаву сьпіну—„ня сьмей плакаць“. Дзе тая праўда на сьвеці? Чаму Антось як пачне плакаць, то кінецца на сьпіну аб зямлю і барабаніць нагамі так, што яму можэ пазайздросьціць найпершы барабаншчык? Вазьмі-ж ты. Выйдзе Іван на вуліцу, завядзецца с кім біцца — што-ж гэта за чэлавек, калі ні разу ні пабіўся?—паб’юць, пакрыўдзяць Івана. Што-ж бы вы, добрые людзі, рабілі, каб вы самі былі Іванамі? Вы-б заплакалі, і ўсякі-б заплакаў. А чаму не паплакаць Івану? Але-ж ніхай папрабуе заплакаць: засьмяюць, заплююць ды ў прыдачу горш наштурхаюць.
2 лістапада (!)
«Выстагнаўся» — Якуб Колас.
Іван Кіслы гараваў ўсё сваё жыцьцё. Усё горэ было ў тым, што ў гэтаго гора было ешчэ сваё горэ: заўсёды выпадала так, што беднаму Івану ніколі не удавалася выплакацца, выгаравацца, выскардзіцца і гэтым самым выліць з душы ўсю гаркату, усю боль пахілаго жыцьця. І ўсё складалася, як сумыслу, якбы нейчая злая воля неатступна цягнулася за Іванам і не давала яму здарэньня аблягчыць яго душу. Цягнулася яна з даўных-даўных часаў, с тых часаў, калі Івана ешчэ трудна было адлічыць ад Мар’і, іначэй сказаўшы, калі Іван ешчэ пехатой хадзіў пад стол. Разравецца, бывала, Іван… ды каб-жэ разроўся, як людзі: толькі скрывіць губы, глядзіш — ужо маці зьнімае хвартух і мабілізуе паскі на Іванаву сьпіну—„ня сьмей плакаць“. Дзе тая праўда на сьвеці? Чаму Антось як пачне плакаць, то кінецца на сьпіну аб зямлю і барабаніць нагамі так, што яму можэ пазайздросьціць найпершы барабаншчык? Вазьмі-ж ты. Выйдзе Іван на вуліцу, завядзецца с кім біцца — што-ж гэта за чэлавек, калі ні разу ні пабіўся?—паб’юць, пакрыўдзяць Івана. Што-ж бы вы, добрые людзі, рабілі, каб вы самі былі Іванамі? Вы-б заплакалі, і ўсякі-б заплакаў. А чаму не паплакаць Івану? Але-ж ніхай папрабуе заплакаць: засьмяюць, заплююць ды ў прыдачу горш наштурхаюць.
3 лістапада
«Выстагнаўся» — Якуб Колас.
Іван Кіслы гараваў ўсё сваё жыцьцё. Усё горэ было ў тым, што ў гэтаго гора было ешчэ сваё горэ: заўсёды выпадала так, што беднаму Івану ніколі не удавалася выплакацца, выгаравацца, выскардзіцца і гэтым самым выліць з душы ўсю гаркату, усю боль пахілаго жыцьця. І ўсё складалася, як сумыслу, якбы нейчая злая воля неатступна цягнулася за Іванам і не давала яму здарэньня аблягчыць яго душу. Цягнулася яна з даўных-даўных часаў, с тых часаў, калі Івана ешчэ трудна было адлічыць ад Мар’і, іначэй сказаўшы, калі Іван ешчэ пехатой хадзіў пад стол. Разравецца, бывала, Іван… ды каб-жэ разроўся, як людзі: толькі скрывіць губы, глядзіш — ужо маці зьнімае хвартух і мабілізуе паскі на Іванаву сьпіну—„ня сьмей плакаць“. Дзе тая праўда на сьвеці? Чаму Антось як пачне плакаць, то кінецца на сьпіну аб зямлю і барабаніць нагамі так, што яму можэ пазайздросьціць найпершы барабаншчык? Вазьмі-ж ты. Выйдзе Іван на вуліцу, завядзецца с кім біцца — што-ж гэта за чэлавек, калі ні разу ні пабіўся?—паб’юць, пакрыўдзяць Івана. Што-ж бы вы, добрые людзі, рабілі, каб вы самі былі Іванамі? Вы-б заплакалі, і ўсякі-б заплакаў. А чаму не паплакаць Івану? Але-ж ніхай папрабуе заплакаць: засьмяюць, заплююць ды ў прыдачу горш наштурхаюць.
4 лістапада
«Сокі цаліны» — Цішка Гартны.
УЖО ЗУСІМ ВЕЧАРЭЛА, калі Зося прывяла з пашы каня… На вуліцы было цемнавата, але жыцьцё і ня думала заміраць: на прызбах там і сям сядзелі мужчыны і бабы, вядучы рэзвую гутарку, у якой часта прабіваўся вясёлы і бесклапотны сьмех, жарты і выгукі. Сярэдзінай вуліцы доўгім цугам пляліся з пашы худыя, дробныя і панурыя кароўкі; хутка мчаліся мізэрныя тонкія замораныя сьвіньні; зьбіўшыся гуртам і спалохана азіраючыся, падскакалі галабокія стрыжаныя гавечкі. Вуліца курэла ад пылу. Рык кароў, рохканьне сьвіней і мэканьне гавечак і тут-жа нясьціханы крык дзяцей, якія ня лепш, як гавечкі таўкліся на вуліцы, запыленыя і мурзатыя, ганяючыся адно за другім — усё гэта яскрава сьведчыла аб рэзвым, віруючым жыцьці ў закінутым у глуш мястэчку Сілцох.
Завёўшы каня на прыгумень, Зося барджэй забегла ў хату, каб перакусіць, вымерхаўшыся за дзень; і, вось, толькі яна пераступіла парог, як раптоўна з хаты на стрэчу ёй кінулася яе малодшая сястрычка, пілявая замурзаная Тэкля і, падаючы ёй ліст, пралепятала:
5 лістапада (!)
«Сокі цаліны» — Цішка Гартны.
УЖО ЗУСІМ ВЕЧАРЭЛА, калі Зося прывяла з пашы каня… На вуліцы было цемнавата, але жыцьцё і ня думала заміраць: на прызбах там і сям сядзелі мужчыны і бабы, вядучы рэзвую гутарку, у якой часта прабіваўся вясёлы і бесклапотны сьмех, жарты і выгукі. Сярэдзінай вуліцы доўгім цугам пляліся з пашы худыя, дробныя і панурыя кароўкі; хутка мчаліся мізэрныя тонкія замораныя сьвіньні; зьбіўшыся гуртам і спалохана азіраючыся, падскакалі галабокія стрыжаныя гавечкі. Вуліца курэла ад пылу. Рык кароў, рохканьне сьвіней і мэканьне гавечак і тут-жа нясьціханы крык дзяцей, якія ня лепш, як гавечкі таўкліся на вуліцы, запыленыя і мурзатыя, ганяючыся адно за другім — усё гэта яскрава сьведчыла аб рэзвым, віруючым жыцьці ў закінутым у глуш мястэчку Сілцох.
Завёўшы каня на прыгумень, Зося барджэй забегла ў хату, каб перакусіць, вымерхаўшыся за дзень; і, вось, толькі яна пераступіла парог, як раптоўна з хаты на стрэчу ёй кінулася яе малодшая сястрычка, пілявая замурзаная Тэкля і, падаючы ёй ліст, пралепятала:
6 лістапада (!)
«Сокі цаліны» — Цішка Гартны.
УЖО ЗУСІМ ВЕЧАРЭЛА, калі Зося прывяла з пашы каня… На вуліцы было цемнавата, але жыцьцё і ня думала заміраць: на прызбах там і сям сядзелі мужчыны і бабы, вядучы рэзвую гутарку, у якой часта прабіваўся вясёлы і бесклапотны сьмех, жарты і выгукі. Сярэдзінай вуліцы доўгім цугам пляліся з пашы худыя, дробныя і панурыя кароўкі; хутка мчаліся мізэрныя тонкія замораныя сьвіньні; зьбіўшыся гуртам і спалохана азіраючыся, падскакалі галабокія стрыжаныя гавечкі. Вуліца курэла ад пылу. Рык кароў, рохканьне сьвіней і мэканьне гавечак і тут-жа нясьціханы крык дзяцей, якія ня лепш, як гавечкі таўкліся на вуліцы, запыленыя і мурзатыя, ганяючыся адно за другім — усё гэта яскрава сьведчыла аб рэзвым, віруючым жыцьці ў закінутым у глуш мястэчку Сілцох.
Завёўшы каня на прыгумень, Зося барджэй забегла ў хату, каб перакусіць, вымерхаўшыся за дзень; і, вось, толькі яна пераступіла парог, як раптоўна з хаты на стрэчу ёй кінулася яе малодшая сястрычка, пілявая замурзаная Тэкля і, падаючы ёй ліст, пралепятала:
7 лістапада (!)
«Сокі цаліны» — Цішка Гартны.
УЖО ЗУСІМ ВЕЧАРЭЛА, калі Зося прывяла з пашы каня… На вуліцы было цемнавата, але жыцьцё і ня думала заміраць: на прызбах там і сям сядзелі мужчыны і бабы, вядучы рэзвую гутарку, у якой часта прабіваўся вясёлы і бесклапотны сьмех, жарты і выгукі. Сярэдзінай вуліцы доўгім цугам пляліся з пашы худыя, дробныя і панурыя кароўкі; хутка мчаліся мізэрныя тонкія замораныя сьвіньні; зьбіўшыся гуртам і спалохана азіраючыся, падскакалі галабокія стрыжаныя гавечкі. Вуліца курэла ад пылу. Рык кароў, рохканьне сьвіней і мэканьне гавечак і тут-жа нясьціханы крык дзяцей, якія ня лепш, як гавечкі таўкліся на вуліцы, запыленыя і мурзатыя, ганяючыся адно за другім — усё гэта яскрава сьведчыла аб рэзвым, віруючым жыцьці ў закінутым у глуш мястэчку Сілцох.
Завёўшы каня на прыгумень, Зося барджэй забегла ў хату, каб перакусіць, вымерхаўшыся за дзень; і, вось, толькі яна пераступіла парог, як раптоўна з хаты на стрэчу ёй кінулася яе малодшая сястрычка, пілявая замурзаная Тэкля і, падаючы ёй ліст, пралепятала:
8 лістапада
Я, Крывічанскі народ, замучаны, расьпяты і падзелены, клічу да цябе:
1. Не спадзявайся, што хто колечы з чужакоў высвабадзіць мяне з няволі.
2. Ніякага самаўраду не называй яшчэ незалежнасьцю.
3. Памятай выслаўляць дзень, каторы дасьць нам поўнае вызваленьне.
4. Паважай тых, каторыя змагаюцца за маю лепшую будучыну.
5. Не забівай на славе тых, каторыя працуюць для мяне.
6. Не злучай сябе зьвязкамі жанімства з чужынцамі.
7. Ня вер чужынцам.
8. Ня траць веры ў народную справу.
9. Не перасаджай чужых культур на грунт свой народны.
10. Ні мовы чужой, ні паэзіі, ні грамадзкіх форм, ні звычаяў, ні абычаяў, нічога, што ня вырасла з народнага духа, акром тэхнічнай веды, якая зьяўляецца выразам агульна-чалавецкага генія.
Любі народ і край свой Крывічанскі ўсім сэрцам, усей душой, усімі мысьлямі, думкамі і подумкамі сваімі!
9 лістапада
«Парог» — Іван Тургенеў.
Я бачу вялікі дом. У пярэдняй сьцяне вузкіе дзьверы адкрыты насьцеж; за дзьверамі сумная імгла,
Перад высокім парогам стаіць дзяўчына. Гэта непраглядная імгла дышыць марозам, і разам с холадам выходзіць з глыбокасьці глухі голас:
— О, ты, што жадаеш перайсьці цераз гэты парог, — ці ведаеш, што цябе чэкае?
— Ведаю — атказывае дзяўчына.
— Холад, голад, ненавісьць, пагарда, насьмешка, крыўда, вастрог, хвароба, сама сьмерць!
— Ведаю.
10 лістапада (!)
«Парог» — Іван Тургенеў.
Я бачу вялікі дом. У пярэдняй сьцяне вузкіе дзьверы адкрыты насьцеж; за дзьверамі сумная імгла,
Перад высокім парогам стаіць дзяўчына. Гэта непраглядная імгла дышыць марозам, і разам с холадам выходзіць з глыбокасьці глухі голас:
— О, ты, што жадаеш перайсьці цераз гэты парог, — ці ведаеш, што цябе чэкае?
— Ведаю — атказывае дзяўчына.
— Холад, голад, ненавісьць, пагарда, насьмешка, крыўда, вастрог, хвароба, сама сьмерць!
— Ведаю.
11 лістапада
Учора быў я шчасьлівы, празьмеру шчасьлівы, па самае годзе шчасьлівы! Вы хоць раз у жыцьці, упірачка, мяне паслухаліся. Вечарам, у гадзін восем, прачынаюся (вы ведаеце, матачка, што я гадзінку-другую люблю паспаць пасьля службы), сьвечку дастаў, рыхтую паперы, вастру пяро, раптам, зьнячэўкі, падымаю вочы,—яйправа, у мяне сэрца вось так і затрапяталася! Дык вы такі скемілі, чаго мне хацелася, чаго сэрцаньку майму жадалася! Бачу, ражок фіранкі на вашым акне заламаны і прычэплены да вазону бальзаміны, ну якраз-жа так, як я вам тады паказваў ненарокам; тутака здалося мне, што і тварык ваш мільгануў у акне, што і вы да мяне з пакойчыка вашага пазіралі, што і вы пра мяне думалі. І як-жа мне прыкра было, галубок мой, што вабнага тварыку вашага я ня мог разглядзець хорашанька! Была пара, калі і мы былі відушчымі, матачка. Старасьць ня радасьць, родненькая мая. Вось і цяпер усё мітусіцца ў вачох; крыху папрацуеш вечарам, папішаш што-небудзь, назаўтрае і вочы пачырванеюць, і сьлёзы цякуць, што нават і сорамна перад чужым бывае. Аднак-жа, у маім уяўленьні так і праясьнілася ваша ўсьмешачка, анёлачак, ваша добранькая, ветлівая ўсьмешачка; і на сэрца маім было якраз такое-ж адчуваньне, як тады, калі я пацалаваў вас. Барбарачка, — ці памятаеце, анёлачак? Ці ведаеце, галубок мой, мне нават здалося, што вы там мне пальчыкам пагразілі? Ці-ж ня так, свавольніца? Абавязкова вы ўсё гэта апішэце больш падрабязна ў вашым лісьце.
12 лістапада
«Думкі» — Апалінар Пупко.
Душа мая ныла; хацелося прастору, веры і праўды. Была ужо ноч. Нейкая сіла цягнула мяне у лес у поле… туды дзе ня чуў бы я людзкога голасу, ад катораго занасіло дамашнімі сваркамі, дзе ня чуў-бы я нічога і нікога не бачыў.
Выйшоў я с хаты. Цёплы майскі вецярок прабег па маім гарачым твару, заварушыў мае раскіданые валасы і ўцёк нейдзе далёка, далёка. Думкі мае не пабеглі за ім, а асталіся пры мне і пры маей гаротнай долі. Захінуўшыся цяплей выйшоў я ў поле. Была пекная ноч. Там, дзе вечэрам схавалося сонейко, гарэў цяпер ясны маладзік, каторы кідаў ўсё больш і больш яснасьці на нашу цемную зямлю, каб заслужыцца гэтым перэд сваім старшым братам.
Было нудна на сэрцы. Начная ціш нарушалася толькі брэхам сабак, ды крактаньнем жаб ў балоці. Музыка іхняя працяжная і монотонная, была і прыкра і прыятна.
13 лістапада (!)
«Думкі» — Апалінар Пупко.
Душа мая ныла; хацелося прастору, веры і праўды. Была ужо ноч. Нейкая сіла цягнула мяне у лес у поле… туды дзе ня чуў бы я людзкога голасу, ад катораго занасіло дамашнімі сваркамі, дзе ня чуў-бы я нічога і нікога не бачыў.
Выйшоў я с хаты. Цёплы майскі вецярок прабег па маім гарачым твару, заварушыў мае раскіданые валасы і ўцёк нейдзе далёка, далёка. Думкі мае не пабеглі за ім, а асталіся пры мне і пры маей гаротнай долі. Захінуўшыся цяплей выйшоў я ў поле. Была пекная ноч. Там, дзе вечэрам схавалося сонейко, гарэў цяпер ясны маладзік, каторы кідаў ўсё больш і больш яснасьці на нашу цемную зямлю, каб заслужыцца гэтым перэд сваім старшым братам.
Было нудна на сэрцы. Начная ціш нарушалася толькі брэхам сабак, ды крактаньнем жаб ў балоці. Музыка іхняя працяжная і монотонная, была і прыкра і прыятна.
14 лістапада (!)
«Думкі» — Апалінар Пупко.
Душа мая ныла; хацелося прастору, веры і праўды. Была ужо ноч. Нейкая сіла цягнула мяне у лес у поле… туды дзе ня чуў бы я людзкога голасу, ад катораго занасіло дамашнімі сваркамі, дзе ня чуў-бы я нічога і нікога не бачыў.
Выйшоў я с хаты. Цёплы майскі вецярок прабег па маім гарачым твару, заварушыў мае раскіданые валасы і ўцёк нейдзе далёка, далёка. Думкі мае не пабеглі за ім, а асталіся пры мне і пры маей гаротнай долі. Захінуўшыся цяплей выйшоў я ў поле. Была пекная ноч. Там, дзе вечэрам схавалося сонейко, гарэў цяпер ясны маладзік, каторы кідаў ўсё больш і больш яснасьці на нашу цемную зямлю, каб заслужыцца гэтым перэд сваім старшым братам.
Было нудна на сэрцы. Начная ціш нарушалася толькі брэхам сабак, ды крактаньнем жаб ў балоці. Музыка іхняя працяжная і монотонная, была і прыкра і прыятна.
15 лістапада
Сквайр Трэлоўні, доктар Лівсі ды іншыя джентльмены папрасілі мяне напісаць усё, што я ведаю аб Востраве скарбаў. Ім хочацца, каб я расказаў усю гісторыю ад самага пачатку да канца, не утойваючы ніякіх падрабязнасцей, акрамя геаграфічнага месцазнаходжання вострава. Паказваць, дзе знаходзіцца гэты востраў, у сучасны момант яшчэ немагчыма, таму што і зараз там знаходзяцца скарбы, якіх мы не вывезлі адтуль. І вось у сучасным, 17… годзе я бяруся за пяро і вяртаюся думкамі да таго часу, калі ў майго бацькі была карчма „Адмірал Бенбоў“, а ў гэтай карчме пасяліўся стары загарэлы марак з шаблевым шрамам на шчацэ.
Я памятаю — быццам гэта было ўчора, — як, цяжка ступаючы, ён дацягнуўся да нашых дзвярэй, а яго скрынку везлі за ім на ручной каламажцы. Гэта быў высокі, дужы, важкі мужчына з каштанава-цёмным тварам. Набракшая дзёгцем касічка тырчэла над каўняром яго зашмальцаванага сіняга кафтана. Рукі ў яго былі шурпатыя, з нейкімі шрамамі і драпінамі, пазногці чорныя, паламаныя, а шаблевы шрам на шчацэ — бруднаватага, чырванавата-бялявага колеру. Памятаю, як незнаёмы, пасвістваючы, агледзеў нашу бухту і раптам заспяваў старую матроскую песню, якую потым так часта спяваў:
16 лістапада
Сквайр Трэлоўні, доктар Лівсі ды іншыя джентльмены папрасілі мяне напісаць усё, што я ведаю аб Востраве скарбаў. Ім хочацца, каб я расказаў усю гісторыю ад самага пачатку да канца, не утойваючы ніякіх падрабязнасцей, акрамя геаграфічнага месцазнаходжання вострава. Паказваць, дзе знаходзіцца гэты востраў, у сучасны момант яшчэ немагчыма, таму што і зараз там знаходзяцца скарбы, якіх мы не вывезлі адтуль. І вось у сучасным, 17… годзе я бяруся за пяро і вяртаюся думкамі да таго часу, калі ў майго бацькі была карчма „Адмірал Бенбоў“, а ў гэтай карчме пасяліўся стары загарэлы марак з шаблевым шрамам на шчацэ.
Я памятаю — быццам гэта было ўчора, — як, цяжка ступаючы, ён дацягнуўся да нашых дзвярэй, а яго скрынку везлі за ім на ручной каламажцы. Гэта быў высокі, дужы, важкі мужчына з каштанава-цёмным тварам. Набракшая дзёгцем касічка тырчэла над каўняром яго зашмальцаванага сіняга кафтана. Рукі ў яго былі шурпатыя, з нейкімі шрамамі і драпінамі, пазногці чорныя, паламаныя, а шаблевы шрам на шчацэ — бруднаватага, чырванавата-бялявага колеру. Памятаю, як незнаёмы, пасвістваючы, агледзеў нашу бухту і раптам заспяваў старую матроскую песню, якую потым так часта спяваў:
17 лістапада
Сквайр Трэлоўні, доктар Лівсі ды іншыя джентльмены папрасілі мяне напісаць усё, што я ведаю аб Востраве скарбаў. Ім хочацца, каб я расказаў усю гісторыю ад самага пачатку да канца, не утойваючы ніякіх падрабязнасцей, акрамя геаграфічнага месцазнаходжання вострава. Паказваць, дзе знаходзіцца гэты востраў, у сучасны момант яшчэ немагчыма, таму што і зараз там знаходзяцца скарбы, якіх мы не вывезлі адтуль. І вось у сучасным, 17… годзе я бяруся за пяро і вяртаюся думкамі да таго часу, калі ў майго бацькі была карчма „Адмірал Бенбоў“, а ў гэтай карчме пасяліўся стары загарэлы марак з шаблевым шрамам на шчацэ.
Я памятаю — быццам гэта было ўчора, — як, цяжка ступаючы, ён дацягнуўся да нашых дзвярэй, а яго скрынку везлі за ім на ручной каламажцы. Гэта быў высокі, дужы, важкі мужчына з каштанава-цёмным тварам. Набракшая дзёгцем касічка тырчэла над каўняром яго зашмальцаванага сіняга кафтана. Рукі ў яго былі шурпатыя, з нейкімі шрамамі і драпінамі, пазногці чорныя, паламаныя, а шаблевы шрам на шчацэ — бруднаватага, чырванавата-бялявага колеру. Памятаю, як незнаёмы, пасвістваючы, агледзеў нашу бухту і раптам заспяваў старую матроскую песню, якую потым так часта спяваў:
18 лістапада
Сквайр Трэлоўні, доктар Лівсі ды іншыя джентльмены папрасілі мяне напісаць усё, што я ведаю аб Востраве скарбаў. Ім хочацца, каб я расказаў усю гісторыю ад самага пачатку да канца, не утойваючы ніякіх падрабязнасцей, акрамя геаграфічнага месцазнаходжання вострава. Паказваць, дзе знаходзіцца гэты востраў, у сучасны момант яшчэ немагчыма, таму што і зараз там знаходзяцца скарбы, якіх мы не вывезлі адтуль. І вось у сучасным, 17… годзе я бяруся за пяро і вяртаюся думкамі да таго часу, калі ў майго бацькі была карчма „Адмірал Бенбоў“, а ў гэтай карчме пасяліўся стары загарэлы марак з шаблевым шрамам на шчацэ.
Я памятаю — быццам гэта было ўчора, — як, цяжка ступаючы, ён дацягнуўся да нашых дзвярэй, а яго скрынку везлі за ім на ручной каламажцы. Гэта быў высокі, дужы, важкі мужчына з каштанава-цёмным тварам. Набракшая дзёгцем касічка тырчэла над каўняром яго зашмальцаванага сіняга кафтана. Рукі ў яго былі шурпатыя, з нейкімі шрамамі і драпінамі, пазногці чорныя, паламаныя, а шаблевы шрам на шчацэ — бруднаватага, чырванавата-бялявага колеру. Памятаю, як незнаёмы, пасвістваючы, агледзеў нашу бухту і раптам заспяваў старую матроскую песню, якую потым так часта спяваў:
19 лістапада
Дзеля прынады у карчму людзей, а мо і дзеля сваей ўласнай уцехі, трымаў шынкар заморскую птушку, папугая. Клетку с птушкай пачапіў ён пад стольлю, якраз каля тае шафы, дзе стаялі уселякіе пляшкі з гарэрлкаю. Падчас гарачавата крыху дый нават чадна было пад стольлю, дык затое ня холадна і супакойна. Але ня гэта меў на увазі шынкар, як вешаў так клетку. Ён ведаў натуру папугая, робячы гэтак, мяркаваўся с тым, каб яму зручней было бачыць, што дзеялося ў карчме. З гэтаго боку лепшаго мейсца нельга знайці, і папугай добра разумеў выгаду сваей „пасады“. Дык ён часу дарэмна не бавіў, але пільна усім цікавіўся, шчыльна да ўсяго прыглядаўся, і нічагутка не магло высьлізнуць ад яго прагавітаго вока. Сачыў ён гэтак шчыра ды сумленна, што іншы раз — ня трэтаіцца — не пад густ прыходзілося самому шынкару. Трапіцца там што колячы прыкупіць тайна або, напрыклад, закрасіць гарэлку вадой, дык хоць ты да склепу хавайся: утаропіцца, бэстыя, як німа ведама на што. Яно, ёсць ведама, птушка — не чэлавечае вока, — бачыць, але не скажэ, а усё-ж неяк ня добра робіцца, калі дужа прызіраецца ды назаляецца: здаецца пакруціць галавою ды скажэ: „Ну, і шэльма ты, Моўша“. А Моўша — что Моўша? Моўша на дзіва чэлавек сумленны! Круцельства, ашуканства, альбо якога шальмоўства, ні разочку ніхто ад яго ні бачыў. Ён і с простым чэлавекам, як с панам, заўсёды прыветны, ласкавы; усім паслуе, наровіць усім роўна дагодзіць і заўсёды ахвотна чэлавеку раду падасьць. Ніхай людзі скажуць, калі сказаў ён што кепскае каму, ці зрабіў якую прыкрасць каму, а калі трошкі разводзіў гарэлку, дык — вада-ж не атрута, ды-й рабілося гэта, спагадаючы людзям, дзеля іх-жэ ўласнае карысьці: і больш выпьюць і ня прудко упьюцца. А колькі ён дабра людзям, зрабіў, — дык, каб яму гэтулькі рублёў, даўно-б пэўна карчмарство, пакінуў… Вун Шлёма — крыжам расьцягніся, — ані на грош нічога на павер не дасьць…
20 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
21 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
22 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
23 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
24 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
25 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
26 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
27 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
28 лістапада
«Крывічы» — Міхась Зарэцкі.
17 жніўня 192… году ў невялічкім, па-мяшчанску прытульным дамку на Пярэсьпе памёр галоўны герой гэтага роману Андрэй Іванавіч Беразоўскі.
Гэта была спакойная ціхая сьмерць, якая зьявілася законным і зусім спадзяваным канцом маруднага — на працягу цэлага году — згасаньня. Але не ўважаючы на гэта, нямала людзкіх сэрцаў аблілося крывёй, калі па сталіцы разьнеслася вестка аб яго сьмерці.
Астатнія хвіліны нябожчыка былі атулены сьветлай ласкай і цеплатой. У гэты дзень было надзвычайна прыгожае надвор‘е, і доктар дазволіў адчыніць у пакоі хворага вокны, якія выходзілі ў маленькі дзікі садок. Адтуль шырокай патакай лілася ў пакой густая слодыч квяцістага дня, нямотна застылага ў млявым жнівеньскім сонцы. Адтуль ціхенька, спадкрадня ўляцела была кволая павучынка і, нікім не заўважаная, лягла на чало Беразоўскаму першым надлобным вянком.
29 лістапада
«Карлік Нос» — Вільгельм Гаўф.
У адным вялікім германскім горадзе жыў калісьці шавец Фрыдрых са сваёй жонкай Ханнай. Увесь дзень ён сядзеў на вуліцы і клаў латкі на чаравікі і туфлі. Ён і новыя чаравікі браўся шыць, калі хто заказваў, але тады яму прыходзілася спачатку купляць скуру,—запасці тавар загадзя грошай у яго не было.
А Ханна прадавала на рынку плады і гародніну са свайго маленькага агарода. Яна была жанчына ахайная і ўмела прыгожа раскласці тавар; таму ў яе заўсёды было многа пакупнікоў.
У Ханны і Фрыдрыха быў сын Якаў — стройны, прыгожы хлопчык, досыць высокі для сваіх дванаццаці год. Звычайна ён сядзеў каля маткі на базары. Калі які-небудзь повар або кухарка куплялі ў Ханны адразу многа гародніны, Якаў дапамагаў ім данесці пакупку да дому і рэдка варочаўся назад з пустымі рукамі. Пакупнікі Ханны любілі прыгожага хлопчыка і амаль заўсёды дарылі яму што-небудзь: кветку, пірожнае або манетку.
30 лістапада
— Том!
Адказу няма.
— Том!
Адказу няма.
— Куды ён дзеўся, гэты паганы хлапчук?.. Том!
Старая ссунула акуляры на кончык носа і праз верх акуляраў агледзела ўвесь пакой, потым падняла акуляры на лоб і глянула з-пад акуляраў. Яна бадай ніколі не глядзела праз акуляры, калі шукала вачыма якую-небудзь дробную рэч напрыклад, хлопчыка,—бо гэтыя акуляры надзяваліся толькі для форсу, для хараства, а не для сапраўднай патрэбы: убачыць праз іх можна было столькі сама, колькі праз печныя засланкі. На момант яна збянтэжылася, а потым сказала не вельмі сярдзіта, але ўсё-ж такі настолькі гучна, каб мэбля магла яе пачуць: